تعیین خلأ عملکرد تولیدی سویا در منطقه علی‌آباد کتول با استفاده از آنالیز مقایسه کارکرد و خط مرزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران،

2 استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان، گرگان، ایران،

3 استاد، گروه زراعت و باغبانی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران،

4 استاد، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

سابقه و هدف: کاهش ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد واﻗﻌﯽ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ (خلأ ﻋﻤﻠﮑﺮد) ﯾﮑﯽ از راهﻫﺎی ﻣﻬﻢ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ اﺳﺖ. به‌منظور اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد، ﻣﯿﺰان خلأ ﻋﻤﻠﮑﺮد در هر منطقه ﻣﺸﺨﺺ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻬﯿﻢ در خلأ ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﺗﻮﻟﯿﺪ گیاهان زراعی شناسایی شود. این پژوهش به‌منظور تعیین خلأ عملکرد و تعیین عامل‌های محدود کننده عملکرد و سهم هر یک از آن‌ها در ایجاد خلأ عملکرد سویا در منطقه علی‌آباد کتول با استفاده از روش CPA و آنالیز خط مرزی در انجام شد.
مواد روش‌ها: برای اجرای این مطالعه، اطلاعات مربوط به مدیریت تولید 120 مزرعه سویا در شهرستان علی‌آباد‌کتول استان گلستان در سال‌های 1395 جمع‌آوری و بررسی شد. عوامل مدیریتی مورد بررسی شامل مشخصات مزرعه (مساحت، محصول قبلی، علف‌کش‌های مصرفی کشت قبلی، موقعیت مزرعه)، تهیه بستر بذر (نوع، تعداد و زمان شخم)، کاشت (میزان بذر مصرفی، نوع رقم، منبع تهیه بذر، تاریخ کاشت، تراکم بوته)، کودهای شیمیایی و ریزمغذی‌ها (نوع کود، میزان و زمان مصرف کود)، سموم (نوع و مقدار علف‌کش و آفت‌کش‌)، استفاده از مبارزه بیولوژیک (زنبورهای تریکوگراما و براکون)، برداشت (عملکرد دانه و تاریخ برداشت) بود. خلأ عملکرد با استفاده از روش CPA و آنالیز خط مرزی تعیین شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که پتانسیل عملکرد سویا در این منطقه 3921 کیلوگرم در هکتار بوده و خلأ عملکرد تولید سویا در منطقه علی‌آباد 30 درصد تخمین زده شد. تأخیر در کاشت در این منطقه 4/8 درصد از خلأ عملکرد و تراکم مناسب بوته 5/15 درصدی، روش کاشت و بذر مصرفی نیز به ترتیب 3/6 و 5/8 درصد از خلأ عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. همچنین مشخص شد عدم استفاده از علف‌کش در قبل از کاشت موجب کاهش 45/17 درصدی عملکرد دانه می‌شود. با توجه به نتایج، آبیاری با 4/28 درصد، بالاترین سهم را در تعیین پتانسیل تولید سویا در منطقه مورد مطالعه رو به خود اختصاص داد. واکنش بالاترین عملکرد دانه به مصرف کودِ اوره و آبیاری به‌صورت دو تکیه‌ای بود؛ افزایش مصرف نیتروژن تا 65 کیلوگرم اوره در هکتار و 3 بار آبیاری موجب افزایش عملکرد دانه می‌شود و مصرف مقادیر بیشتر از 65 کیلوگرم در هکتار و بیشتر از 3 بار آبیاری موجب عدم تغییر عملکرد دانه در هکتار شد. رابطه بین تأخیر در کاشت و تراکم بوته با عملکرد دانه به‌صورت دندانه‌ای شکل بود. تأخیر 10 روزه در کاشت افزایش عملکرد را به همراه دارد، ولی در مزارعی که 22 روز از تاریخ کشته بهینه گذشته باشد افت حداکثر عملکرد دانه را به همراه دارد.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی می‌توان گفت خلأ ﻋﻤﻠﮑﺮد سویا در این منطقه مربوط به محدودیت در منابع بوده و مدیریت زراعی در مرحله دوم اهمیت قرار دارد که می‌توان با آبیاری و مصرف نیتروژن مناسب میزان تولید سویا را در این منطقه 30 درصد افزایش داد. که 22 روز از تاریخ کشته بهینه گذشته باشد افت حداکثر عملکرد دانه را به همراه دارد.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی می‌توان گفت خلأ ﻋﻤﻠﮑﺮد سویا در این منطقه مربوط به محدودیت در منابع بوده و مدیریت زراعی در مرحله دوم اهمیت قرار دارد که می‌توان با آبیاری و مصر

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Determination gap yield in product soybean on Aliabad katol are by use analysis CPA and bunderace liner

نویسندگان [English]

  • MOJTABA SOUKHTEHSARAEI 1
  • Mohammad Reza Dadashi 2
  • Abolfazl Faraji 3
  • Afshin Soltani 4
1 PhD student, Department of Agriculture, Islamic Azad University, Gorgan Branch, Gorgan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Agriculture, Islamic Azad University of Gorgan, Gorgan, Iran,
3 2Horticulture and Agronomy Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
4 3Department of Agronomy and Plant Breeding, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Background and aim: decres gap between actual yield and potencial yield (gap yield) is important way to incrace yield in unit. In order enhance yield, gap yield in any area determinted and factor participant be identified in gap yield in preduct crop plant. This investigation to order determination gap yield and limited factor to yield and contribution of each of them to soybean in Aliabad Katol area by using CPA method and boundary line analysis.
Material and method: To carry out this study, Information on production management of 120 soybean farms in Aliabadabad district of Golestan province was collected in 2016. Management factors included field characteristics (area, previous crop, herbicides, previous crop, field position), seedbed preparation (type, number and time of tillage), sowing (amount of seed consumed, cultivar type, seed source, sowing date, Plant density), fertilizers and micronutrients (type of fertilizer, amount and timing of fertilizer application), pesticides (type and amount of herbicides and pesticides), use of biological control (Trichogram and Braun wasps), harvest (grain yield and harvest date). The yield was determined using CPA method and boundary line analysis.
Result: The results showed that soybean yield potential in this region was 3921 kg / ha and soybean yield loss in Aliabad region was estimated at 30%. Delay in planting in this region was 8.4% of yield and suitable plant density of 15.5%, planting and seed consumption were 6.3% and 8.5% of seed yield, respectively. It was also found that not using herbicide before planting would decrease grain yield by 17.45%. According to the results, irrigation with 28.4% had the highest share in determining soybean production potential in the study area. The highest grain yield response to urea fertilizer application and irrigation was two-fold; increasing nitrogen up to 65 kg urea and 3 times irrigation increased grain yield and consuming greater than 65 kg ha-1 and more than 3 irrigation times. It did not change grain yield per hectare. The relationship between delay in planting and plant density with seed yield was dentate. 10-day delay in planting leads to increased yield, but yields maximum grain yield in fields that have 22 days past optimal sowing date.nsity with seed yield was dentate. 10-day delay in planting leads to increased yield, but yields maximum grain yield in fields that have 22 days past optimal sowing date.
Conclusion: In general, soybean yield in this area is related to resource limitation and crop management is second in importance, which can increase soybean production by 30% with proper irrigation and nitrogen use.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Yield
  • Soybean
  • Irrigation
  • Nitrogen
  1. 1.Gan, Y., Stulen, I., Van Keulen, H. and Kuiper, P.J. 2003. Effect of N fertilizer top-dressing at various reproductive stages on growth, N2 fixation and yield of three soybean (Glycine max L. Merr.) genotypes. Field Crops Res. 80: 2. 147-155.

    2.Anderson, W.K. 2010. Closing the gap between actual and potential yield of rainfed wheat. The impacts of environment, management and cultivar. Field Crops Res. 116: 2. 14-22.

    3.Cunningham, S.A., Attwood, S.J., Bawa, K.S., Benton, T.G., Broadhurst, L.M., Didham, R.K., McIntyre, S., Perfecto, I., Samways, M.J., Tscharntke, T., Vandermeer, J., Villard, M.A., Young, A.G. and Lindenmayer, D.B. 2013. To close the yield-gap while saving biodiversity will require multiple locally relevant strategies. Agric. Ecosyst. Environ. 173: 20-27.

    4.Van Ittersum, M.K., Cassman, K.G., Grassini, P., Wolf, J., Tittonell, P. and Hochman,  Z. 2012. Yield gap analysis with local to global relevance-A review. Field Crops Res. 143: 4-17.

    5.Cassman, K.G. 2012. What do we need to know about global food security? Glob. Food Secur. 1: 81-82.

    6.Wang, N., Jassogne, L., van Asten, P.J.A., Mukasa, D., Wanyama, I., Kagezi, G. and Giller, K.E. 2015. Evaluating coffee yield gaps and important biotic, abiotic, and management factors limiting coffee production in Uganda. Eur J. Agron. 63: 1-11.

    7.Soltani, A., Hajjarpoor, A. and Vadez, V. 2016. Analysis of chickpea yield gap and water-limited potential yield in Iran. Field Crops Res. 185: 21-30.

    8.Lobell, D.B., Cassman, K.G. and Field, C.B. 2009. Crop Yield Gaps: Their Importance, Magnitudes, and Causes. An. Re. Environ. Res. 34: 179-204.

    9.Van Wart, J., Kersebaum, K.C., Peng, S., Milner, M. and Cassman, K.G. 2013. Estimating crop yield potential at regional to national scales. Field Crop Res. 143: 34-43.

    10.Hajarpour, A., Soltani, A. and Zeinali, E. 2015. Using of boundary line analysis in studies yield gap: A case study of wheat in Gorgan. Electron. J. Crop Prod. 8: 4. 183-201. (In Persian)

    11.Soltani, A., Torabi, B., Galeshi, S. and Zeinali, E. 2011. Analyzing wheat yield constraints in Gorgan with Comparative Performance Analysis (CPA) method, Golestan. Research Report. Iran. Pp: 1-17.

    12.Torabi, B., Soltani, A., Galeshi, S. and Zeinali., E. 2012. Analyzing wheat yield constraints in Gorgan. Electron J. Crop Prod. 4: 2. 1-17. (In Persian)

    13.Egli, D. and Hatfield, J. 2014. Yield gaps and yield relationships in central US soybean production systems. Agron. J. 106: 2. 560-566.

    14.Nekahy, M.Z., Soltani, A., Siahmargoie, A. and Bagheri, H. 2013.  yield gap related with fild mangments wheat. (Case study: Golestan province - Bandar Gaz). J. Crop prod. 7: 2. 135-156. (in Persian)

    15.Pradhan, R. 2004. The effect of land and management aspects on maize yield. International Institute for GeoInformation Science and Earth Observation Enschede (ITC). The Netherlands. Master of Science Thesis. 65 p.

    1. Shatar, T.M., and Mcbratney, A.B. 2004. Boundary-line analysis of field-scale yield response to soil properties. J. Agric. Sci. 142: 5. 553-560.

    17.Mansouri-Far, C., Modarres Sanavy, S.A.M. and Saberali, S.F. 2010. Maize yield response to deficit irrigation during low-sensitive growth stages and nitrogen rate under semi-arid climatic conditions. Agric. Water Manage. 97: 3. 12-22.

    18.Makowski, D., Doré, T. and Monod, H. 2007. A new method to analyse relationships between yield components with boundary lines. Agron. Sustain. Dev. 27: 8. 119-128.

    19.Soltani, A., Torabi, B., Galeshi, S. and Zeinali, E. 2009. Analyzing wheat yield constraints in Gorgan with Comparative Performance Analysis (CPA) method. (Research Report). Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. 65 p. (In Persian)

    20.Kayiranga, D. 2006. The Effect of land factors and management practices on rice yield (Case Study in Cyili Inland Valley, Gikonko District, Rwanda). International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation Enschede (ITC). The Netherlands. Master of Science Thesis. 85.

    21.Mohtsham Amiri, A., Dadashy. M.R. and Farajy, A. 2018. factors affecting the Accurrence of Glycine max L. soybean disturbance complex in Gorgan. J. Crop Ecophysiol. 46: 2. 337-354. (In Persian)

    22.Neh bandany, A., Soltani, A., Zinali, E. and Hoosinai, F. 2016. Analysis of soybean yield limiting factors in Gorgan and Aliabad Katol conditions using CPA method. J. Ecol. Agric. 7: 1. 109-123. (In Persian)

    23.Ghafarzade, A., Sidnegat, M. and. Gilany, A. 2014. Effect of different levels of urea fertilizer and brown seaweed extract on physiological characteristics of wheat grain yield. J. Crop Physiol. 7: 27. 69-83. (In Persian)

    24.Osborne, S.L. and Riedell, W.E. 2006. Starter nitrogen fertilizer impact on soybean yield and quality in the northern Great Plains. Agron. J. 98: 3. 1569-1574

    25.Purcell, L.C., Serraj, R., Sinclair, T.R. and De, A. 2004. Soybean N fixation estimates, ureide concentration and yield responses to drought. Crop Sci. 44: 2. 484-492.

    26.Power, J. 1990. Fertility management and nutrient cycling. Springer Publications, New York, Pp: 131-149.

    27.Afza, R., Hardarson, G., Zapata, F. and Danso, S.K.A. 1987. Effects of delayed soil and foliar N fertiliztion on yield and N2 fixation of soybean. Plant and Soil. 3: 4. 361-368.

    28.Gardezi, AK., Ferrera, R., Acuna, J. and Saavedra, ML. 2000. Sesbania emerus (Aubi) urban inoculated with Glomus sp. In the presence of vermicompost. Mycorrhiza News. 12: 3. 12-15.

    29.Brevendan, R.E., Egli, D.B. and Leggett, J.E. 1978. Influence of N nutrition on flower and pod abortion and yield of soybeans. Agron. J. 70: 1. 81-84.

    30.Moosavi, Q., Saqolesla, M.J., Ansarnia, E. and Javadi, H. 2012. The effect of water deficit stress and nitrogen fertilizer on yield and water use efficiency of evergreen plant. Ir. Aromat. Med Plants Res. 28: 3. 493-508. (In Persian)

    31.Serraj, R. and Sinclair, T.R. 1996. Processes contributing to N2-fixation insensitivity to drought in the soybean cultivar Jackson. Crop Sci. 36: 4. 961-968.

    32.Ghobadi Rojin, A. and Jalilian, A. 2014. Effects of drought stress and nitrogen fertilizer on yield and water use efficiency and nitrogen of maize. Crop. J. 106: 3. 79-87. (In Persian)

    33.Majidian, M., Ghalavand, A., Kamgar Haghighi, A. and Karimian, N. 2008. Effect of drought stress, nitrogen fertilizer and manure on chlorophyll meter reading, grain yield and yield components in grain maize cv. SC 704. Ir. J. Crop Sci. 10: 3. 303-330. (in Persian)

    34.Aghayari, F., Faraji, A. and Kordkatooli, A. 2016. Determination of yield and yield components response of soybean (Glycine max L.) to sowing date, temperature and sunshine hours. J. Agroecol. 7:4.547-562.

    35.Ruı́ z-Nogueira, B., Boote, K. and Sau, F. 2001. Calibration and use of CROPGRO-soybean model for improving soybean management under rainfed conditions. Agric, Syst. 68: 2. 151-173.

    36.Robinson, A.P., Conley, S.P., Volenec, J.J. and Santini, J.B, 2009. Analysis of high yielding, early-planted soybean in Indiana. Agron. J. 101: 1. 131-139.

    37.Heatherly, L.G. and Elmore, R.W. 2004. Managing inputs for peak production. In H.R. Boerma, and J.E. Specht (eds.). Soybeans: Improvement, production, and uses. Agronomy Monograph.  SA, CSSA, and SSSA Publications, Madison. 451-536.

    38.Vaziry, M., Nasrolahzade Asl, A., Moosavi, M.H. and Valizade., E. 2011. Effect of plant density on yield and yield components of soybean at different row spacing. J. Res. Crop Sci. 5: 17. 45-58. (In Persian)