واکنش صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله به کود کمپوست بقایای نیشکر در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

2 استادیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

3 دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

چکیده

سابقه و هدف: تنش خشکی باعث کاهش صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله می‌شود. همچنین کاربرد کود کمپوست اثرات مطلوبی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک و کاهش اثر تنش‌های محیطی مثل تنش خشکی بر صفات فیزیولوژیک و کیفی گیاهان زراعی دارد. این آزمایش با هدف بررسی اثر مصرف مقادیر مختلف کود کمپوست بقایای نیشکر بر کاهش اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله در شرایط آب و هوایی اهواز در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طراحی و اجرا شد.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر کود کمپوست بقایای نیشکر بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده‌افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت‌های اصلی و پنج مقدار کود کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی بودند.
یافته‌ها: تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کود کمپوست بقایای نیشکر و اثر متقابل آنها بر اکثر صفات فیزیولوژیک و کیفی اندازه گیری شده (عدد اسپد، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید، محتوی نسبی آب برگ، ثبات غشای سلول، دمای کانوپی، توزیع مجدد مواد فتوسنتزی، پروتئین دانه و میزان آهن و روی دانه) معنی‌دار بود. مقایسه میانگین صفات اندازه گیری شده فوق تحت اثر متقابل تنش خشکی و کود کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش مقدار اغلب صفات مذکور شد و حداکثر میزان این صفات در تیمار آبیاری کامل و کمترین مقدار آنها در تنش خشکی از ظهور سنبله مشاهده شد. همچنین در سطوح مختلف تنش خشکی، با افزایش میزان مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر، مقدار صفات مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید؛ لذا بیشترین میزان این صفات در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین مقدار آنها در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد.
نتیجه‌گیری: به طور کلی تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری باعث کاهش مقدار صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله شد. همچنین در تمام سطوح تنش خشکی، با افزایش میزان مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر و فراهمی آب و عناصر غذایی برای گیاه، مقدار صفات فوق افزایش یافت. لذا افزایش مصرف کود کمپوست بقایای نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله بر صفات فیزیولوژیک و کیفی تریتیکاله را بین 6 تا 46 درصد کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The response of physiologic and qualitative traits of triticale to sugarcane residue compost in drought stress condition

نویسندگان [English]

  • Seyed Naser Safi 1
  • Ali Moshatati 2
  • Mohamad Hossain Gharineh 3
  • Aydin Khodaei joghan 2
1 MSc. graduated, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran
2 Assistant Professor of Plant Production and Genetics Department, Agriculture Faculty, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran
3 Associate professor of Plant Production and Genetics Department, Agriculture Faculty, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran
چکیده [English]

Background and objectives: Drought stress, reduces physiologic and qualitative traits of triticale. Also, using compost fertilizer has beneficial effects on physical, chemical and biological conditions of the soil and reducing the negative effect of environmental stresses like drought stress on physiologic and qualitative traits of crop plants. This study designed and carried out with aim to study the effect of sugarcane residue compost fertilizer on physiologic and qualitative traits of triticale under drought stress conditions in Ahwaz weather conditions in Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan.
Materials and methods: In order to investigate the effect of sugarcane residue compost fertilizer on physiologic and qualitative traits of triticale under drought stress conditions, a field experiment using a split-plot arrangement accomplished in a randomized complete block design with four replicates in the research farm of Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan during 2018-2019 growing season. Experimental factors include four levels of drought stress (complete irrigation, drought stress from spike emergence stage, drought stress from pollination stage and drought stress from milky-dough stage) in main plots and five amounts of sugarcane residues compost fertilizer (0, 10, 20, 30 and 40 t ha-1) in sub-plots.
Results: Analysis of variance showed that the effect of drought stress, sugarcane residue compost fertilizer and their interaction on the most of measured traits (SPAD, chlorophyll a, chlorophyll b, carotenoids, relative water content, cell membrane stability, canopy temperature, redistribution, grain protein, grain Fe and grain Zn) were significant. Mean comparison of above measured traits in interaction effects of drought stress and sugarcane residue compost fertilizer showed that drought stress decreased these traits and the maximum amount of these traits was obtained in full irrigation and the lowest amount was observed in drought stress from spike emergence to complete maturity. Also, in different drought stress levels, with increasing the amount of sugarcane residue compost fertilizer, the amount of traits increased and reached a maximum at the level of 40 t ha-1. Therefore, the maximum amount of these traits was under full irrigation and 40 t.ha-1 of sugarcane residue compost and the lowest amount of them was obtained in drought stress from spike emergence and non-use of sugarcane residue compost.
Conclusion: Generally, drought stress from irrigation cut off decreased physiologic and qualitative traits of triticale. Also, in different drought stress levels with increasing the amount of sugarcane residue compost fertilizer, the amount of above traits increased. Therfore using sugarcane residues compost fertilizer decreased the negative impact of drought stress from spike emergence conditions on physiologic and qualitative traits of triticale between 6 to 46 percent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canopy temperature
  • chlorophyll
  • Fe
  • irrigation cutoff
  • protein

مراجع

  1. Elke, K. and Emanuele, Z. 2013. Cereal grains for the food and beverage industries. Woodhead Publishing. United Kingdom.
  2. Kafi, M., Borzoei, A., Salehi, M., Kamandi, A., Masoumi, A. and Nabati, J. 2009. Physiology of environmental stresses in plants. Jihad Daneshgahi Mashhad Press. 504 p. (In Persian)
  3. Akbarian, A., Arzani, A., Salehi, M. and Salehi, M. 2011. Evaluation of triticale genotypes for terminal drought tolerance using physiological traits. Ind J. Agric. Sci. 81: 12. 1110-1115.
  4. Lonbani, M. and Arzani, A. 2011. Morpho-physiological traits associated with terminal drought stress tolerance in triticale and wheat. Agron. Res. 9: 1. 315-329.
  5. Roohi, E., Tahmasebi-Sarvestani, Z., Modarres-Sanavy, S.A.M. and Siosemardeh, A. 2013. Comparative study on the effect of soil water stress on photosynthetic function of triticale, bread wheat, and barley. J. Agric. Sci. Technol. 15: 2. 215-228. (In Persian)
  6. Shanazari, M., Golkar, P. and Mirmohammady Maibody, A. M. 2018. Effects of drought stress on some agronomic and bio-physiological traits of Trtiticum aestivum, Triticale, and Tritipyrum Archiv. Agron. Soil Sci. 64: 1. 140-155.
  7. Sajadi-Nik, R., Yadavi, A., Balouchi, H.R. and Farajee, H. 2011. Effect of chemical (urea), organic (vermicompost) and biological (nitroxin) fertilizers on quantity and quality yield of Sesame (Sesamum indicum). J. Agric. Sc. Sustain. Prod. 21: 2. 87-110. (In Persian)
  8. Chattha, M.U., Hassan, M.U., Barbanti, L., Chattha, M.B., Khan, I., Usman, M., Ali, A. and Nawaz, M. 2019. Composted sugarcane by-product press mud cake supports wheat growth and improves soil properties. Int. J. Plant Prod. 13: 2. 241-249.
  9. Zadeh-Omidi, F. and Marashi, S.K. 2019. Effect of amount of sugarcane compost and nitrogen on quantitative and qualitative yield of corn (Zea mays). J. Plant Environ. Physiol. 14: 2. 12-20. (In Persian)
  10. Makvandi, M., Bakhshandeh, A., Khodaei Joghan, A., Moshatati, A. and Moradi Telavat, M.R. 2020. Effect of zeolite amended cattle manure compost and mycorrhiza fungi inoculation on growth and yield of triticale (X Tritico-secale Wittmack). Ir. J. Field Crops Res. 18: 1. 111-123. (In Persian)
  11. Makvandi, M., Bakhshandeh, A., Khodaei Joghan, A., Moshatati, A. and Moradi Telavat, M.R. 2021. Photosynthetic pigments content and grain quality of triticale as affected by mycorrhiza and zeolite enriched manure compost. Crop Prod. Proc. 11: 1. 55-68. (In Persian)
  12. Safari, A.B. and Mirzaei-Heydari, M. 2017. Study the effects of application of vermicompost and mycorrhiza inoculation on growth and yield parameters of wheat under drought stress conditions. Res. Agric. 9: 1. 57-75. (In Persian)
  13. Moshatati, A., Khodaei Joghan, A., Siadat, S.A., Mousavi, S.H. and Rezaei, M. 2019. The effect of cattle manure and zeolite on bread wheat yield under drought stress condition. Stress Crop Sci. 12: 4. 1179-1188. (In Persian)
  14. Shirkhani, A., Nasrolahzadeh, S. and Zehtab Salmasi S. 2019. Effect of biofertilizers and chemical fertilizers on yield and seed quality of corn under normal irrigation and drought stress conditions. Stress Crop Sci. 12: 3. 781-791. (In Persian)
  15. Reynolds, M.P., Ortiz-Monasterio, J.I. and McNab, A. 2001. Application of physiology in wheat breeding. CIMMYT. 240 p.
  16. Arnon, D.I. 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphenoloxidase in Beta vulgaris. Plant Physiol. 24: 1-15.
  17. Ritchie, S.W., Nguyen, H.T. and Halooday, A.S. 1990. Leaf water content and gas exchange parameters of two wheat genotyp differing in drought resistance. Crop Sci. 30: 1. 105-111.
  18. Masoni, A., Ercoli, L., Mariotti, M. and Arduini, I. 2007. Post-anthesis accumulation and remobilization of dry matter, nitrogen and phosphorus in durum wheat as affected by soil type. Eur. J. Agron. 26: 1. 179-186.
  19. Bremner, J. 1996. Nitrogen-total. P 1085-1121. In: L.D Sparks, (eds), Methods of soil analysis: Part3- Chemical methods, SSSA Book Series, Madison, America.
  20. Kchaou, R., Baccar, R., Arfeoui, Z., Bouzid, J., Rejeb, S. and Selmi, H. 2020. Evaluation of forage yield and nutritional quality of triticale grown in sewage sludge–amended soil. Arab. J. Geosci. 13: 991. 1-8.
  21. Abd El-Mageed, T.A., El-Samnoudi, I.M., Ibrahim, A.M. and Abd El Tawwab A.R. 2018. Compost and mulching modulates morphological, physiological responses and water use efficiency in sorghum (bicolor Moench) under low moisture regime. Agric. Water Manag. 208: 431-439.
  22. Jahangiri Nia, E., Syadat, A., Koochakzadeh, A., Sayyahfar, M. and Moradi Telavat, M.R. 2016. The effect of vermicompost and mycorrhizal inoculation on grain yield and some physiological characteristics of soybean (Glycine max ) under water stress condition. J. Agroecol. 8: 4. 583-597. (In Persian)
  23. Mamnabi, S., Nasrollahzadeh, S., Ghassemi-Golezani, K. and Raei, Y. 2020. Improving yield-related physiological characteristics of spring rapeseed by integrated fertilizer management under water deficit conditions. Saud J. Biol. Sci. 27: 1. 797-804.
  24. Aberkane, H., Belkadi, B., Kehel, Z., Filali-Maltouf, A., Tahir, I.S.A., Meheesi, S. and Amri, A. 2021. Assessment of drought and heat tolerance of durum wheat lines derived from interspecific crosses using physiological parameters and stress indices. Agron. 11: 1-20.
  25. Tatar, O., Bruck, H. and Asch, F. 2015. Photosynthesis and remobilization of dry matter in wheat as affected by progressive drought stress at stem elongation stage. J Agron. Crop. Sci. 12: 2. 1-8.
  26. Chen, W., Deng, X.P., Eneji, A.E., Wang, L.L., Xu, Y. and Cheng, Y. 2014. Dry matter partitioning across parts of the wheat internode during the grain filling period as influenced by fertilizer and tillage treatments. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 45: 1799-1812.
  27. Abou Hussien, E.A., Elbaalawy, A.M.and Hamad, M.M. 2019. Chemical properties of compost in relation to calcareous soil properties and its productivity of wheat. J. Soil. Sci. 59: 1.85-97.
  28. Alizade, O., Majidi, E. and NoorMohamadi, Gh. 2008. Effect of drought stress and soil nitrogen rate on nutrient absorption in maize SC704. J. Res. Agric. Sci. 4: 1. 51-59. (In Persian)
  29. Javanmard, A., Nazari, B., Jalilian, A. and Dashti, S. Response of wheat to vermicompost and chemical fertilizer residual in soil. J. Agric. Sci. Sustan. Prod. 25: 4. 87-103. (In Persian)
مجله تولید گیاهان زراعی
دوره 15، شماره 2
تیر 1401
صفحه 53-74

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار