اثر منابع مختلف نیتروژن و کودهای آلی بر ویژگی‌های خاک و خصوصیات اسانس گیاه زنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 عضو هیات علمی گروه زراعت دانشگاه شهید چمران

3 هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

سابقه و هدف: زنیان (Carum copticun) ، گیاهی دارویی از خانواده Apiaceae بوده که دانه آن دارای د 4-2 % اسانس است. تعداد ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس زنیان در منابع مختلف از 9 تا 17 مورد گزارش شده است که هم خواص آنتی اکسیدانی و هم خواص ضد میکروبی و در نتیجه قابلیت استفاده به عنوان نگه دارنده در مواد غذایی دارند. کاربرد کودهای شیمیایی باعث آلودگی‌های محیطی و صدمات اکولوژیکی می‌شود . یکی از راه‌کارهای رفع این مشکلات استفاده از اصول کشاورزی پایدار در بوم نظام‌های زراعی می‌باشد که از جمله این راه‌کارها می‌توان به استفاده از کودهای بیولوژیکی نظیر ورمی کمپوست و کودهای زیستی چون آلکازت پلاس و هیومیک اسید اشاره کرد. با توجه به مطالب ذکر شده هدف از انجام آزمایش بررسی اثراتی است که منابع مختلف کودی روی گیاه زنیان و شرایط خاک در منطقه اهواز می‌گذارند.
مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 2 فاکتور در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 94-93 اجرا شد. فاکتور اول منابع مختلف نیتروژن در 4 سطح (شاهد (بدون منبع نیتروژن)، اورهkg/ha) 150)، اوره کند رها kg/ha) 75)، نصف اوره کندرها +آلکازت پلاس) فاکتور دوم کودهای آلی در 4 سطح (شاهد (بدون کود آلی)، هیومیک اسید، ورمی کمپوست ton/ha)5)، نصف ورمی کمپوست + هیومیک اسید) بود. صفات مورد مطالعه درصد و عملکرد اسانس گیاه زنیان و درصد ماده آلی، درصد نیتروژن کل، درصد پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک بودند. بذور با تراکم 4 کیلو گرم در هکتار روی نوارهایی در دو طرف پشته با فاصله روی ردیف 5 سانتی متر و بین ردیف 30 سانتی متر کشت شدند. عملیات برداشت در خرداد ماه 1394 و پس از رسیدگی کامل بذور صورت گرفت. پس از جمع آوری بذور اسانس گیاه دارویی زنیان از بذرها به روش تقطیر با بخار آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد اثر متقابل منابع مختلف نیتروژن و کودهای آلی بر درصد و عملکرد اسانس زنیان در سطح 1% معنی دار بود. حداکثر مقادیر درصد (5/5%) و عملکرد اسانس (kg/ha4/85) به ترتیب در تیمار شاهد (بدون منبع نیتروژن) و ورمی کمپوست و تیمار اوره به همراه ورمی کمپوست حاصل گردید. بیش‌ترین درصد ماده آلی (45/1%)، درصد نیتروژن خاک (06/0 %)، درصد پتاسیم خاک (mg/kg 3/226) و فسفر قابل جذب خاک (38/22) به ترتیب در تیمارهای اوره به همراه ورمی کمپوست، اوره به همراه ورمی کمپوست، نصف اوره با پوشش گوگردی + آلکازت پلاس به همراه ورمی کمپوست و اوره به همراه ورمی کمپوست حاصل گردید.
نتیجه گیری: به طور کلی استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و بیولوژیک علاوه بر اثرات مثبت زیست محیطی اثرات مثبتی در افزایش خصوصیات اسانس داشته که می‌تواند از نظر اقتصادی نیز به صرفه باشد و از طرفی با بهبود در ویژگی‌های خاک موجب نیل به کشاورزی پایدار می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of different sources of nitrogen and organic fertilizers on soil properties andessentioal oil properties of ajowan

نویسنده [English]

  • zahra saydi 1
1
2
3
چکیده [English]

Review and goals: The ajowan(Carum copticum) is a medicinal plants from Apiaceae family that seeds contains 2-4% of volatile oil. 9-17 of chemical composition of ajowan essential oil have been reported(2), it have antibacterial and antioxidant activity of it caused to preserve the food materials(1). The application of chemical fertilizer leads to environmental pollution and ecological disaster (13). The proper approach to solve these problems is the use of sustainable agriculture fundamentals in agro ecosystems, that biological fertilizer such as vermicompost and Alkazotplus and Humic acid could be effective for these issues.In order to mentioned issues, the goal of this research was the examination of the effects of different fertilizer resources on essential oil of ajowan and soil properties in Ahvaz condition.
Material and Methods: a field experiment was conducted at the Agricultural Research Station of Shahid Chamran University in 2014-2015. Experimental design was randomized complete block design (RCBD) as a factorial arrangement with three replications.Nitrogen sources at the four levels (control (no nitrogen source), 150 kg/ha urea (U), 75 kg/ha sulfur-coated urea (SCU), half of Sulfur-coated urea (1/2 SCU) + Alkazot Plus biological fertilizer) were first factor, and the second factor were organic fertilizers at 4 levels (control (no organic sources), humic acid, 5 tons/ha vermicompost, half of vermicompost + humic acid). The measurement traits were essential oil percent and yield, soil organic matter percent, total nitrogen percent and soil phosphorus and potassium. After ripening the plants harvested at May 2015. The seeds were planted with 4 kg/ha seed density, the 30 cm distance between rows and 5cm far from distance in rows). The Ajowan seeds collected and its essential oil extracted with Clevenger apparatus and water distillation with water vapour methods.
Results: The results showed that the interaction between different sources of nitrogen and organic fertilizers on ajowan essential oil percent and yield was significant at 1%. The highest essential oil percent) 5.5%( and performance )85.4 kg/ha (were obtained at control (without nitrogen source( , vermicompost and urea (U) with vermicompost , respectively. The highest organic matter percentage)1.45%( , soil nitrogen percent) 0.06%( , the percent of soil potash ) 226.3 mg/kg( and soil phosphorus ) 22.38 mg/kg ( were obtained at urea (U) with control (without organic fertilizer) treatments , urea (U) with vermicompost , half of urea -coated Sulfur + Alkazot Plus with vermicompost and urea (U) with vermicompost, respectively.Conclusion: Integrate use of chemical and biological fertilizers, in addition to the positive environmental effects, had positive effects in increasing the characterization essential oil that can be economically effective and also by improving the characteristics of the soil, it could be attain sustainable agriculture )Permaculture(.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sulfur-coated urea
  • Alkazot Plus
  • Vermicompost
  • Carum copticum
  • Humic acid