بررسی زمان مناسب نشاکاری و میزان مصرف کود نیتروژن در کشت مجدد برنج (Oryza sativa L) رقم کوهسار در مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد واحد قائمشهر

2 عضو هیات علمی

چکیده

سابقه و هدف: در سال‌های اخیر کشت دوبار در سال برنج در مازندران به دلایل شرایط اقلیمی مناسب مورد اقبال جدی قرار گرفته است. بطوری‌که پس از برداشت محصول اصلی برنج و در طی فصل تابستان امکان کشت مجدد در سطح وسیع و در بعضی از سال‌ها و شرایط آب و هوایی مناسب وجود دارد. لذا توسعه مدیریت‌های مناسب زراعی جهت تولید بهینه محصول ارقام مناسب برنج که جهت کشت مجدد پس از برداشت محصول اصلی برنج و در طی سال‌های اخیر معرفی شدند و ارایه این فنآوری‌ها به بهره‌برداران بسیار حائز اهمیت می‌باشد. بدین جهت این آزمایش به منظور مطالعه مناسب‌ترین زمان نشاکاری و میزان مصرف کود نیتروژن بر خصوصیات زراعی و عملکرد دانه رقم کوهسار در کشت مجدد برنج در موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران ـ آمل در سال زراعی 1391 اجرا شد.
مواد و روشها: در این آزمایش رقم برنج کوهسار مورد آزمایش قرار گرفت و اثر دو عامل 1) تاریخ نشاکاری در سه سطح به فاصله 10 روز (18 و 28 مرداد و 7 شهریور) و 2) میزان کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که اثر اصلی تاریخ‌ نشاکاری بر صفات روز تا 50 درصد گلدهی، شاخص برداشت خوشه، تعداد دانه پر در خوشه و عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد و ارتفاع بوته، سطح برگ پرچم، تعداد سنبلچه‌های پوک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. همچنین اثر میزان نیتروژن بر صفت تعداد پنجه بارور در بوته در سطح احتمال یک درصد و برهمکنش تاریخ نشاکاری و کود نیتروژن نیز بر صفات تعداد پنجه بارور در بوته و شاخص برداشت خوشه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که در تاریخ نشاکاری اول (18 مردادماه)، زودترین زمان کاشت در آزمایش، بالاترین میزان تعداد دانه پر در خوشه (93/74)، که جز مهم عملکرد می‌باشد، و عملکرد دانه (7/4194 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. صفاتی چون ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور در بوته و شاخص برداشت خوشه در دو تاریخ اول و دوم (18 و 28 مردادماه) بالاترین مقدار را نشان دادند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از بررسی دو عامل تاریخ نشاکاری و میزان نیتروژن مصرفی مشخص شد که نشاکاری زودتر برنج در تابستان جهت استفاده بهینه از تطابق خصوصیات رشد با شرایط اقلیم (دما و تشعشع) و توجه به مدیریت‌های مناسب در سیستم کشت مجدد می‌توان عملکرد مطلوبی تولید نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of optimum transplanting date and nitrogen application in a double-cropping system of rice (Oryza sativa L.) for ‘Kuhsaar’ Cultivar in Mazandaran

نویسنده [English]

  • ALI Moumeni 2
1
2
چکیده [English]

Background and objectives: Recently, double-cropping of rice in Mazandaran due to favorable climate condition is highly interested by the rice farmers. So that, after harvesting of main crop of rice, farmers can grow again one crop of rice during summer, especially in the years which climate conditions are suitable for double cropping of rice in a rice-rice growing system. Therefore, development of suitable field practice and management to produce optimum level of grain yield of cultivars which released for double cropping rice system is crucial. Hence, this experiment was carried out to develop a suitable field practices, including transplanting date and nitrogen (N) application rate on Kuhsaar cultivar in a double - cropping system of rice in Mazandaran, Amol during 2012.
Materials and methods: With this experiment rice cultivar so called Kuhsaar was used and the effect of two factors studied in this experiment including: 1) transplanting date in three levels (10 days interval started from 9th August 2012), and 2) nitrogen fertilizer rates (0, 25 and 50 Kg/ha) were tested in a factorial experiment arranged in Randomized Complete Blocks Design (RCBD) with 3 replications.
Results: Results of analysis of collected data in this experiment indicated that the effect of transplanting dates was significantly different for traits such as days to 50 percent flowering, harvest index, number of filled grain/panicle, and grain yield (α < 0.05), and plant height, flag leaf area, un-filled spikelet /panicle (α < 0.01). Also, effect of nitrogen rate was significant for effective tillers/plant (α < 0.01), and interaction of transplanting date/ nitrogen rate was also significant for two traits including effective tillers/plant and harvest index. Traits mean comparison through least significant differences (LSD) method showed that 1st transplanting date (August 9th) performed a higher number of grain/ panicle (74.93), as the main component of grain yield, with a maximum grain yield (4194.7 kg/ha). We found that traits such as panicle/plant and panicle harvest index (PHI) were in maximum level in 1st and 2nd dates (19th and 29th August) of transplanting.
Conclusion: According to the results of testing two factors of interest, including transplanting dates and nitrogen application rates we found that through transplanting of this cultivar earlier on 9th August in summer that climate factors affecting plant growth such as temperature and radiation which are in optimum condition could be suitable field practices in a rice-rice cultivation system, will produce the optimum amount of grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Double-cropping
  • Effective tiller
  • Grain yield
  • Harvest index
  • Nitrogen fertilizer