ارزیابی تحمل به خشکی چند رقم کلزا بر اساس خصوصیات فیزیولوژی و زراعی در منطقه یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران

2 استادیار گروه زراعت، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران

3 استادیار بخش فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج، البرز

4 دانشیار پژوهشی بخش تحقیقات دانه های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج، البرز

5 استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات بیولوژیکی و زراعی سه رقم کلزای پاییزه، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی در منطقه یزد و در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری به عنوان عامل اصلی شامل آبیاری براساس ٨٠ میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A (به عنوان تیمار شاهد) و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری از مرحله گلدهی و ارقام کلزای Lilian، Cooper و Savannah به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش سبب کاهش معنی دار هدایت روزنه ای، رطوبت نسبی برگ (RWC)، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه شد و کلروفیل کل (SPAD) در شرایط تنش خشکی افزایش یافت. در بین ارقام مورد بررسی، در شرایط تنش خشکی، رقم Lilian به واسطه هدایت روزنه¬ای بالا (196 میلی مول بر متر مربع در ثانیه)، بیشترین تعداد خورجین در بوته (300)، وزن هزار دانه (06/4 گرم) و عملکرد دانه (1411 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. شاخص های میانگین هندسی قابلیت تولید (GMP) و تحمل به تنش (STI) به دلیل همبستگی بالا با عملکرد دانه در هر دو شرایط شاهد و تنش در گزینش رقم متحمل به خشکی و با پتانسیل تولید بالا انتخاب شدند. براساس ترسیم بای پلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول، رقم Lilian در مجاورت بردارهای مربوط به  شاخص های GMP و STI قرار گرفت و علاوه بر دارا بودن شاخص های GMP و STI بالا، در هر دو محیط تنش و بدون تنش، عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of drought tolerance in rapeseed varieties based on physiological and agronomical characteristics at Yazd region

نویسندگان [English]

  • B. Sh. 1
  • E. F. 2
  • Taheeh Hasanloo 3
  • A.H. Sh. 4
  • A. T. 5
1
2
3
4
5
چکیده [English]

In order to study of drought stress on physiological and agronomical
characteristics of rapeseed varieties, an experiment was carried out as split plot based
on randomized complete block design with three replications at Yazd region during
of 2011-2012. Irrigation treatments was designed in two levels as main plot including
irrigation after 80 mm evaporation from evaporation pan, class A (control treatment)
and drought stress as withholding irrigation from flowering stage, and varieties lilian,
Cooper and Savannah as sub plots. Sampling stages was done 7, 12 and 26 days after
treatment. The results indicated that drought stress significantly decreased the
stomatal conductivity, relative water content (RWC), plant height, silique per plant,
1000 grain weight and grain yield, whereas, in comparison with control SPAD value
was higher. Lilian indicated the higher stomatal conductivity (196 mmol m-2 s-1) and
RWC, silique per plant (300 silique), 1000 grain weight (4.06 g) and grain yield
(1411 kg.ha-1). In this study, Geometric mean productivity (GMP) and Stress
tolerance index (STI) had the high correlation with grain yield in normal and drought
stress conditions. Also, Bi-plot diagram based on two principal components
indicated that Lilian variety with higher GMP and STI indices in addition with higher
GMP and STI both in stress and non stress environment had the highest grain yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • relative water content
  • Stomata conductivity
  • Stress tolerance indices
  • Yield and yield components10

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار