مطالعه واکنش و تنوع ژنتیک ارقام گندم نان ایرانی تحت تنش سرمای بهاره با استفاده از روش های آماری چند متغیره

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار دانشگاه تربیت مدرس

3 استادیار دانشگاه تهران

چکیده

وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه¬های به¬نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. در فصل بهار همزمان با شروع رشد، تحمل گیاهچه¬های گندم به دماهای پایین کاهش می¬یابد و هر یک از مراحل رشد ممکن است با سرمای بهاره مواجه شده و صدمه ببیند. هدف از این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی حاصل از تأثیر تنش سرمای بهاره بر صفات فیزیولوژیک کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پایداری غشاء سیتوپلاسمی در مرحله زایشی رشد و نمو گندم در شرایط کنترل شده بود. به این منظور آزمایشی با 20 رقم گندم نان همراه با چهار تیمار سرمایی (8+ (شاهد)، 2+، 0 و 2- درجه سلسیوس) در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی پیاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم در سرما در همه صفات در سطح 5 درصد معنی¬داری بوده، که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام مورد بررسی بود. همچنین بین صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید، همبستگی معنی¬داری وجود داشت. جهت تعیین روابط ژنتیکی بین ارقام مورد مطالعه، تجزیه خوشه¬ای به روش Ward انجام و ارقام مورد بررسی در شرایط تنش شدید (C°2-) به 5 گروه و در شرایط شاهد (C°8) به 4 گروه تقسیم شده، که تجزیه تابع تشخیص و تجزیه به مولفه¬های اصلی گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه¬ای را تایید کردند. گروه سوم که از ارقام قدس، تجن و پیشتاز تشکیل شده، در شرایط تنش شدید میزان کمتر تراوش سلولی و میزان بالایی از غلظت رنگدانه¬های گیاهی در بین گروه ها، داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study of genetic variation on response to spring cold stress in iranian bread wheat cultivars using multivariate statistical methods

نویسندگان [English]

  • majid mohammadi 1
  • Rezagholi Mirfakhraei 2
  • Alireza Abbasi 3
1
2
3
چکیده [English]

Genetic diversity is necessary for breeding program and increasing genetic gain of selection in crop plants. With the onset of spring growth, Spring cold stress is a problem for wheat crops at heading and also may be damaged some other parts of this plant. The aim of this study is the investigation of genetic diversity duo to artificial cold stress on the physiological traits, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoid and cytoplasmic membrane stability at the reproductive stage. For this purpose an experiment with 20 cultivars of bread wheat and four levels of cold stress, (8 (control), +2, 0 and -2 Celsius) was performed in factorial arrangement in a completely randomized design. Results of variance analysis showed the effects of interaction between cultivars and cold stress levels is significant at the 5% level which showed the existence of genetic diversity between studied cultivars.. There were significant correlations between chlorophyll a, b, total and carotenoid. In order to determination of genetic relation between cultivars, cluster analysis using was performed Ward method and cultivars were divided into 5 groups at -2 °C and 4 groups at +8 °C. Discriminate function and principal component analysis confirmed the results of cluster analysis. The third group of -2 °C including of GHODS, TAJAN and PISHTAZ had the lower level of ion leakage and higher level of plant pigments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wheat
  • Multivariate statistics
  • Cluster analysis
  • Principal components analysis
  • Spring cold stress