اولویت‏بندی عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد گندم در منطقه گرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زراعت، دانشگاه ولیعصر رفسنجان

2 استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

4 مربی گروه مدیریت، دانشگاه ولیعصر رفسنجان

چکیده

یکی از روش‏های تعیین عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد یک محصول در یک منطقه استفاده از روش رتبه‏بندی از دیدگاه متخصصان و کشاورزان آن منطقه می‏باشد. به این منظور دو نوع پرسش‌نامه متفاوت اما شامل سوالات مشابه برای بررسی دیدگاه‏های کارشناسان کشاورزی و کشاورزان منطقه برای تعیین اهمیت عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد گندم طراحی شد. پس از پاسخ‌گویی، پرسش‌نامه‏های کارشناسان کشاورزی به‌صورت فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و پرسش‌نامه‏های کشاورزان با روش آنتروپی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اساس کار هر دو روش تعیین میزان اهمیت و رتبه‏بندی عوامل مؤثر بر ایجاد خلاء عملکرد گندم از طریق تخصیص وزن نسبی با توجه به نظرهای ارایه شده در پرسش‌نامه‏ها بود. نتایج تجزیه و تحلیل دیدگاه‏های کارشناسان مختلف با روش AHP نشان داد که مدیریت نادرست آبیاری، نامناسب بودن ارقام مورد کشت از نظر ژنتیکی و استفاده نامناسب از کودهای پایه، سرک و میکرو به‌ترتیب بیش‌ترین اهمیت را در ایجاد خلاء عملکرد گندم در منطقه مورد مطالعه دارند. اما نتایج تجزیه و تحلیل دیدگاه‏های کشاورزان با روش آنتروپی نشان داد که میزان نامناسب بذر در زمان کاشت، استفاده نامناسب از کود میکرو، عمق نامناسب کاشت، نامناسب بودن رقم مورد کشت از نظر ژنتیکی و ریزش بذر در هنگام برداشت به‌ترتیب بیش‌ترین اهمیت را در ایجاد خلاء عملکرد گندم دارند. با توجه به تناقض در دیدگاه این دو طیف، توصیه می‌شود رابطه بین کارشناسان کشاورزی و کشاورزان برای انتقال نظرات کارشناسی برای نزدیک شدن عملکرد واقعی به عملکرد پتانسیل و کاهش میزان خلاء عملکرد، تقویت گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ranking factors causing the wheat yield gap in Gorgan

نویسندگان [English]

  • B. Torabi 1
  • A. Soltani 2
  • S. Galeshi 2
  • E. Zeinali 3
  • M. Kazemi Korgehei 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Ranking the viewpoint of experts and farmers is an approach to determine the factors causing the yield gap. For this purpose, two different questionnaire types but with same questions designed for both agricultural specialists and farmers. After answering, the questionnaires of agricultural experts and farmers were analyzed through AHP and entropy techniques, respectively. Both techniques determined and ranked the importance of factors affecting on wheat yield gap based on attributing relative weights to factors with respect to comments provided in the questionnaires. Analysis of different experts viewpoints through AHP method showed that inappropriate management of irrigation, lack of good varieties grown genetically, and inappropriate use of basic, broadcast and micro fertilizers are the most important factors causing yield gap in the studied area. The results of analysis of the viewpoints of farmers using entropy technique showed that the inappropriate amount of seed at planting, inappropriate use of micro fertilizer, inappropriate planting depth, lack of good cultivars grown genetically and seed loss at harvest are the most important factors causing wheat yield gap, respectively. With respect to inconsistency in the viewpoints of these two groups, it was recommended that it should be made a strong relationship between agricultural experts and farmers to transfer experts' viewpoints to farmers for decreasing yield gap.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AHP
  • Entropy
  • ranking
  • Wheat
  • Yield Gap