تجزیه و تحلیل همبستگی و علیت عملکرد دانه و اجزاء آن در ارقام سورگوم دانه¬ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات مورفولوژیکی با عملکرد و اجزاء آن در سه رقم سورگوم دانه‌ای کیمیا، سپیده و پیام و نه لاین (Mgs1-Mgs9)، پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 4 تکرار در دو سال انجام شد. صفات مورفولوژیکی و زراعی شامل ارتفاع گیاه، ضخامت ساقه، مساحت برگ پرچم، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه اندازه­گیری شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مرکب، لاین‌ها و ارقام مورد مطالعه از نظر اکثر صفات فوق تفاوت آماری معنی‌داری در سطح 1% نشان دادند که حاکی از وجود تنوع بین لاین­ها و ارقام مورد مطالعه است. براساس تجزیه علیت، وزن خشک خوشه بیشترین تأثیر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. در حالی که تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و طول خوشه از طریق وزن خشک خوشه تاثیر غیرمستقیم بر عملکرد داشتند. بنابراین بایستی این صفات در برنامه‌های اصلاح عملکرد سورگوم با هم مدنظر قرار گیرند. همچنین صفت تعداد پنجه بیشترین تاثیر غیرمستقیم و منفی را بر عملکرد دانه داشت. بنابراین بهتر است در برنامه‌های اصلاحی برای دست یابی به لاین‌های با عملکرد مطلوب لاین‌هایی با تعداد پنجه کمتر انتخاب شوند.

عنوان مقاله [English]

Correlation and path analysis in yield and its components in grain sorghum cultivars

چکیده [English]

In order to study of variation and relationships between morphological traits with yield and its components in three grain sorghum cultivars (Kimia, Sepideh and Payam) and nine promising lines (Mgs1-Mgs9) received from Seed and Plant Improvement Institute, an experiment was conducted as randomized complete block design with four replications in Birjand agricultural research station, in two growing season. Morphological traits including plant height stem diameter, flag leaf area, panicle length, tiller number, number of seeds per panicle, 1000-kernel weight, harvest index and grain yield were measured. According to results of Combined Analysis, investigated cultivars and lines were significantly different at 1% probability level about majority of traits that indicate there is high variation between studied lines and cultivars. According to path analysis, dry weight of panicle had the highest direct effect on grain yield .while number of seeds per panicle, 1000-kernel weight and panicle length had indirect effect on grain yield via dry weight of panicle. Thus, such traits should be considered in yield breeding program together. Also tiller number had the highest negative indirect effect on grain yield, so in order to acces to lines with high yield, lines with lower tiller number should be selected.