ارزیابی شاخصهای تحمل تنش خشکی در برخی هیبریدهای جدید ذرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه چند هیبرید جدید ذرت و ارزیابی شاخص­های تحمل خشکی، آزمایشی بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه  نهال و بذر کرج در سال 1388 اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید (به‌ترتیب آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی­متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A) و عامل فرعی نیز شامل 14 هیبرید ذرت بود. بر اساس عملکرد دانه ژنوتیپ­های مورد بررسی با توجه به شرایط نرمال و دارای تنش خشکی، شاخص­های­ بهره‌وری متوسط (MP)، میانگین هندسی بهره­وری (GMP)، تحمل به تنش (STI)، تحمل (TOL)، عملکرد (YI)، پایداری عملکرد (YSI)، حساسیت به تنش (SSI) و نیز درصد تغییر صفات محاسبه شد. نتایج حاصل از بررسی همبستگی با توجه به شرایط نرمال و تنش ملایم شاخص‌هایMP  ،GMP و STI و با در نظر گرفتن شرایط نرمال و تنش شدید شاخص‌های TOL و SSI را به‌عنوان بهترین شاخص­ها برای تعیین ارقام متحمل به تنش کم­آبی میان هیبریدهای مختلف ذرت معرفی نمود. نتایج مقایسه میانگین هیبریدها نشان داد با توجه به شرایط بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید هیبریدهای KSC700، K47/2-2-1-2-2-1-1-1×K3544/1و KLM76004/3-2-1-1-1-1-1-1×K3545/6 به‌عنوان هیبریدهای متحمل به تنش خشکی شناسایی شدند.

عنوان مقاله [English]

Evaluation of stress tolerance indices in some new maize hybrids

چکیده [English]

In order to study drought tolerance indices and to introduce tolerant maize hybrids in drought conditions, an experiment was conducted at the experimental field of Seed and Plant Improvement Institute, in 2009. The experiment was carried out using split-plot in a randomized complete block design (CRBD) with three replications. The main plots consisted of three levels of irrigation regimes (irrigation after 70, 100 and 130 mm cumulative evaporation from evaporation pan class A) and sub-plots included 14 new corn hybrids. Based on kernel yield of hybrids in normal and stress conditions, mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), stress tolerance index (STI), tolerance (TOL), yield index (YI), yield stability index (YSI), stress susceptibility index (SSI) trait and change (%) attributes were calculated. The results showed that, in addition to significant correlation under normal and mild drought stress conditions MP, GMP, STI were determined as the best indices. Under normal and water deficit stress TOL and SSI were the best indices for introduce drought tolerant maize hybrids. The KSC700, KLM76004/3-2-1-1-1-1-1-1×K3545/6 and K47/2-2-1-2-2-1-1-1×K3544/1hybrids also identified as tolerant hybrids under drought stress conditions.