مقایسه سرعت و دوره پر شدن دانه در برخی از ارقام بومی، اصلاح شده و لاین¬های امیدبخش برنج تحت تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به منظور بررسی سرعت و طول دوره پر شدن دانه ارقام بومی، اصلاح شده و لاین­های امیدبخش برنج تحت مقادیر مختلف نیتروژن آزمایشی در سال زراعی 1388 در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری اجرا گردید. نوع آزمایش کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار بود. عامل اصلی شامل مقادیر کود نیتروژن (صفر، 100 و 200 کیلوگرم اوره در هکتار) و عامل فرعی شامل 4 لاین امیدبخش (جلودار، پرتو، دانش و جهش)، 2 رقم بومی(طارم محلی و طارم دیلمانی) و یک رقم اصلاح­شده (قائم1) برنج در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد سطوح نیتروژن در چهار صفت مساحت برگ پرچم، محتوی کلروفیل (a+b)، روز تا 50 درصد گلدهی و عملکرد شلتوک و ارقام بجز صفت دوره ﻣؤثر پر شدن دانه، از نظر سایر صفات[1]اختلاف معنی­داری داشتند. روند پر شدن دانه در تیمارهای مختلف کود نیتروژن از الگوی تقریباً یکسانی (منحنی درجه سوم) تبعیت نمود. ارقام مختلف مورد مطالعه فقط در دو صفت سرعت پر شدن و حداکثر وزن دانه پاسخ متفاوت و معنی­داری به مقادیر متفاوت نیتروژن نشان دادند. بر همین اساس بالاترین و کمترین سرعت پر شدن دانه به ترتیب در لاین­های امید بخش پرتو و جلودار در تیمار عدم مصرف کود نیتروژن به دست آمد. ژنوتیپ دانش با 72/6 تن در هکتار  بالاترین عملکرد شلتوک را بخود اختصاص داد. مقایسات گروهی بین سه گروه برنج نشان داد که از نظر صفات میزان کلروفیل (a+b) و سرعت پر شدن دانه ارقام بومی در مقایسه با رقم اصلاح شده از میزان بالاتری برخوردار بودند.



*مسئول مکاتبه:Pirdasht@yahoo.com

عنوان مقاله [English]

Comparison of grain filling rate and duration among some old, modern and promising rice cultivars under different nitrogen levels

چکیده [English]

This experiment was conducted to evaluate rate and duration of grain filling among old, modern and promising rice cultivars under different nitrogen levels in fields of  Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University, during 2008. Two factors consisted of different urea fertilizer (0, 100 and 200 Kg ha-1) as main plot and four promising lines (Jelodar, Partou, Danesh and Jahesh), 2 old cultivars (Tarom Mahalli and Tarom Deilamani) and improved cultivar (Ghaem1) as sub plot were examined using a split plot design based on randomized complete block design with 3 replications. Among all mentioned traits, in nitrogen levels, flag leaf area, chlorophyll content (a+b), days to 50 percent of flowering, paddy yield and cultivars except for effective grain filling duration showed significant differences. Grain filling in different fertilizer treatment had nearly similar pattern (third degree equation). Grain filling and maximum individual grain weight respond differently to different nitrogen fertilizer rates. The highest and lowest grain filling rates were belonged to Partou and Jelodar with no fertilizer application. Among genotypes, Danesh with 6.72 Kg ha-1 had the maximum paddy yield. Orthogonal contrast for three groups of genotypes indicated that in terms of chlorophyll content (a+b) and grain filling rate, old cultivars showed higher rate compared to modern cultivars used in this experiment (Ghaem1).