تجزیه ژنتیکی برای برخی از صفات مرتبط با تحمل به خشکی در ارقام گندم نان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این مطالعه به‌منظور تعیین سهم ژنتیکی صفات مؤثر در تحمل به تنش خشکی در 14 لاین و رقم که از جنبه واکنش به خشکی در دو گروه متحمل و حساس قرار گرفته بودند، در دو شرایط تنش رطوبتی و رطوبت کافی در قالب دو آزمایش جداگانه به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تجزیه واریانس مرکب براساس طرح دو کارولینای شمالی برای صفات اندازه‌گیری شده در نسل F1 نشان داد که اثر ژنوتیپ‌ والد نر در دو شرایط رطوبتی تنش و غیر‌تنش برای همه صفات به‌جز اجزاء عملکرد دانه شامل تعداد دانه در سنبله و بوته معنی‌دار بود. قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی ارقام در شرایط تنش رطوبتی متفاوت بود و برای بیشتر صفات اثر متقابل معنی‌داری با محیط وجود داشت. در شرایط غیرتنش، برآوردهای وراثت‌پذیری خصوصی صفات به‌دلیل وجود اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بیش‌تر از شرایط تنش بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که برای مؤثرتر بودن برنامه‌های به‌نژادی در تحمل به تنش خشکی، لازم است گزینش در دو شرایط بدون تنش و با تنش رطوبتی انجام گردد. شاخص برداشت نیز به‌عنوان معیاری قوی در غربال ژنوتیپ‌ها برای تحمل به تنش خشکی معرفی می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic analysis of some related characters to drought tolerance in bread wheat cultivars

چکیده [English]

This study was conducted to evaluate the genetically effective traits that related to drought tolernace using 14 bread wheat lines and cultivars where in previous experiment clusterd into two resistant and susceptible groups under non-stress and stress conditions using randomized complete block design replicated three times. The combined analysis based on north carolina desing II for studied triats in F1 generation revealed that the genotypice effect of male parents in two conditions, drought and irrigated, was significant for all traits with the exception of grain yield components including number of grain per spike and plant. The general combining ability (GCA) effects of cultivars were changed with decreasing of water availability. For most of the traits, the GCA × environment effect was significant. The estimates of narrow-sense heritability in two different moisture treatments revealed greater estimates for non stress than drought stress conditions due to genotype × environment interactions. The results revealed that for effectiveness of breeding program in drought stress, selection can be made under both full irrigated and water stress conditions. Harvest Index be suggested as powerful trait for screening of genotypes for drought stress tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Triticum aestivum
  • Drought stress
  • Genetic analysis
  • Heritability