تأثیر تنش خشکی بر تغییرات هورمونی و کربوهیدرات‌های دانه در حال نمو دو رقم گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

در طول نمو دانه، وضعیت آبی مناسب خاک، اهمیت کلیدی برای تجمع نشاسته در دانه­ها و تغییرات هورمونی دارد. بدین‌منظور مطالعه­ای بر روی 2 رقم گندم ایرانی، پیشتاز و کرج3 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط فاریاب و تنش خشکی در مزرعه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) اجرا شد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی سرعت پر شدن دانه، محتوای کربوهیدرات، سطوح هورمونی در مراحل مختلف پر شدن دانه، عملکرد و اجزاء عملکرد بود. نتایج نشان داد که رقم پیشتاز سرعت پرشدن دانه، محتوای قند محلول کل، ساکارز، گلوکز و فروکتوز بالاتری در مراحل اولیه رشد دانه نسبت به رقم کرج3 تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی دارد. غلظت اسید ایندول-3-استیک دانه­ها در مراحل اولیه پر شدن دانه بالا بود، اما غلظت اسید آبسیزیک در مراحل خطی پر شدن دانه به‌طور معنی­داری افزایش یافت که در این مورد نیز رقم پیشتاز برتری نشان داد. عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه رقم پیشتاز نسبت به رقم کرج 3 تحت شرایط آبیاری و تنش خشکی بالاتر بود. تفاوت دو رقم از لحاظ عملکرد دانه و اجزائ آن ناشی از تفاوت در سطوح غلظت اسید ایندول-3-استیک و اسیدآبسیزیک و سرعت پر شدن دانه­ها ­می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Drought effect on hormone changes and carbohydrates levels in developing grains of two wheat cultivars

چکیده [English]

During grain development, appropriate water status of soil has key importance for starch accumulation in grains and hormone changes. For this, the study carried out on two Iranian wheat cultivars Pishtaz and Karaj 3 in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications under irrigated and drought in a field experiment at research farm of agriculture college, university of Tehran in Karaj. The aim of this research was to determine grain filling rate, carbohydrates content during different stages of grain filling, yield and its components. Results showed that Pishtaz cultivar in early grain-filling stages had high grain-filling rate, total soluble carbohydrate, sucrose, glucose and fructose in comparison to Karaj3 cultivar under irrigated and drought conditions. Indole-3-acetic acid (IAA) concentration of grains were high at the early stages of grain-filling, but abscisic acid (ABA) concentration were high at the linear stages, which in this case Pishtaz was prevalent. Grain yield, biological yield, harvest index, 1000 kernel weight and number of kernels per spike in Pishtaz were higher than Karaj 3 in two conditions. Results suggested that differences between cultivars in case of grain yield ant its component substantially resulted from variations of hormonal levels IAA, ABA and grain-filling rate.