مطالعه اثرات زمان های مختلف کنترل علف‌های هرز بر صفات ریخت‌شناسی، عملکرد و شاخص برداشت سه ژنوتیپ پاییزه کلزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به­منظور بررسی تاثیرپذیری صفات ریخت شناسی، عملکرد و شاخص برداشت ارقام پاییزه کلزا در رقابت با علف­های­هرز خردل وحشی، چاودار وحشی، جو وحشی و سیاه­دانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در سال 87-1386 در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. عامل‌های آزمایشی عبارت از زمان کنترل علف­های­هرز شامل مراحل روزت (7-5 برگی)، اوایل ساقه­­دهی، آغاز گلدهی، 50 درصد گلدهی و رقابت تمام­فصل علف­های­هرز همراه با شاهد و سه ژنوتیپ کلزا شامل Opera، SLM046 و Okapi بودند. بر اساس نتایج در تیمارهای شاهد بدون علف­هرز و تداخل تمام­فصل علف­های­هرز به­ترتیب 4 و 2 شاخه جانبی در هر بوته توسعه یافت. زیست توده کلزا در تیمار آلوده به علف­هرز در کل دوره رشد نسبت به شاهد، 40 درصد کاهش نشان داد. وزن خشک علف­های­هرز در تیمارهای کنترل آن­ها در مراحل اوایل ساقه­­دهی، آغاز گلدهی و 50 درصد گلدهی به­ترتیب با دارا بودن 92، 86 و 87 گرم در مترمربع زیست توده، اختلاف معنی­داری با هم نداشتند. علف­های­هرز توانستند وزن خشک خود را در صورت عدم کنترل در طول فصل رشد تا 410 گرم در مترمربع افزایش دهند. سطوح کنترل علف­های­هرز در مراحل روزت، آغاز گلدهی و 50 درصد گلدهی با کاهشی به­ترتیب برابر 32، 44 و 50 درصد در عملکرد دانه از شاهد فاصله گرفتند. در این آزمایش با افزایش طول دوره تداخل علف­های­هرز از میزان اختصاص ماده[1]خشک به دانه­ها کاسته شد. درصد روغن دانه کلزا تحت تأثیر ارقام و دوره‌های رقابت علف­های­هرز قرار نگرفت. کاهش عملکرد روغن در سطوح تداخل علف­هرز نسبت به شاهد به­ترتیب 32، 4، 45، 50 و 55 درصد بود. یک بار کنترل علف­های­هرز در اوایل ساقه­­دهی هر سه ژنوتیپ مورد مطالعه کلزا توصیه می­شود.



* مسئول مکاتبه: mirshekari@iaut.ac.ir
 

عنوان مقاله [English]

Study effects of different times of weeds control on morphological traits, yield and harvest index of three winter rapeseed cultivars

چکیده [English]

In order to study effects of competitive weeds (Sinapis arvensis, Hordeum spp., Secale montanum and Agrostemma githago) on morphological traits, yield and harvest index of winter rapeseed (Brassica napus L.) cultivars a factorial experiment was conducted in Islamic Azad University of Tabriz, during 2007-2008. Experimental factors were weeds controlling times included weeding in rosette (5-7 leaves stage), early stem elongation, early flowering and 50% flowering stages, full season competition and control; and Opera, SLM046 and Okapi cultivars. Results showed that number of branches per plant in control and full-season interference treatments were 4 and 2, respectively. Rapeseed biomass in whole season weed-infested plots reduced 40%, as compared with control. Weeds biomass in treatments those weeds were controlled at early stem elongation, early flowering and 50% flowering stages with 92, 86 and 87 g m-2 had non-significant difference. Weeds could increase biomass up to 410 g m-2 when grew with rapeseed along the season. Weeds controlling at rosette, early flowering and 50% flowering stages with 32%, 44% and 50% reduction value in seed yield, respectively, had significant difference with weed-free plots. When the weeds competition period extended a long time, allocation of biomass to seeds decreased. Seed oil percentage was not affected by cultivars and weeds competition periods. Reduction value in oil yield of rapeseed in different levels of weeds control were 32, 4, 45, 50 and 55%, respectively. Weeds controlling once in early stem elongation of all studied cultivars of rapeseed was recommended.