تأثیر نیتروژن بر عملکرد، اجزای عملکرد، کارآیی زراعی و بازیافت نیتروژن در ژنوتیپ‌های عدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد چهار ژنوتیپ عدس (لاین محلی، توده محلی،
ILL-10314 و ILL-6037) تحت تأثیر سه سطح کود نیتروژن از منبع اوره (صفر، 45 و 90 کیلوگرم در هکتار)، آزمایشی در سال زراعی 1387 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. بر اساس نتایج آزمایش، سطوح مختلف کود نیتروژن به جز برای عملکرد دانه، کارایی زراعی و کارایی بازیافت کود نیتروژن، برای سایر صفات مورد بررسی ثاثیر معنی­داری نشان نداد. در حالی­که اثر ژنوتیپ بر روی تمام صفات مورد بررسی معنی­دار بود. لاین محلی با داشتن کمترین تعداد غلاف پر، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته، بالاترین عملکرد دانه را نشان داد. کمترین عملکرد دانه نیز در ژنوتیپ ILL-10314 مشاهده شد. پایین بودن وزن صددانه در این ژنوتیپ را می­توان از دلایل پایین بودن عملکرد در آن، با وجود بالا بودن تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف پر عنوان کرد. کمترین تعداد غلاف پر در ژنوتیپ ILL-6037 مشاهده شد. این ژنوتیپ با داشتن بیشترین وزن صد دانه، از نظر عملکرد در گروه مشترک با لاین و توده محلی قرار گرفت. بیشترین کارآیی زراعی و بازیافت نیتروژن در سطح کودی 45 کیلوگرم در هکتار و در توده محلی به‌دست آمد.

عنوان مقاله [English]

Nitrogen effects on yield, yield components, agronomical and recovery nitrogen use efficiency in lentil genotypes

چکیده [English]

In order to investigate the yield and yield components of four lentil genotypes (Local line, Local bulk, ILL-10314 and ILL-6037 genotypes) as affected by three urea nitrogen levels including 0, 45 and 90 kg ha-1, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was carried out in agriculture and natural resources research center of Ardabil, during 2008. Based on the results, different nitrogen levels, except for grain yield, agronomical and recovery nitrogen use efficiency, did not affect the other studied traits. While the impact of genotypes was significant on all traits. Local line had the lowest number of full pods, number of grain per pod and grain per plant, showed the highest grain yield. The lowest grain yield was observed in the ILL-10314 genotype. Lower 100-grain weight in this genotype may be of the reasons for the low grain yield despite of the high number of grain per plant, grain per pod and the full number of pods per plant. The lowest number of the full pod per plant was observed in ILL-6037 genotype. This genotype having the highest 100-grain weight was placed in the same group with the local line and bulk, in terms of grain yield. The highest agronomical and recovery nitrogen use efficiency were achieved using the 45 kg ha-1 and Local bulk genotype.