مقایسه اقتصاد نیتروژن بین ارقام جدید و قدیم گندم نان در 38 سال گذشته در استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه گنبد کاووس

2 استاد گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

به منظور مطالعه‌ی تغییرات کارایی مصرف نیتروژن و صفات مرتبط با آن، آزمایشی در سال‌های زراعی 87-86 و 88-87 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. در این آزمایش 16 رقم گندم که در طی سال‌های 1347 تا 1385 آزاد شده‌اند، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار آزمایش شدند. نتایج تحقیقات نشان داد که در طی سال‌ها فعالیت‌های اصلاحی در جهت بهبود عملکرد گندم، کارایی مصرف نیتروژن و کارایی بهره‌وری به ترتیب معادل 28/0 و 31/0 درصد به ازای هر سال آزادسازی، افزایش یافته‌اند. در حالی که در کارایی جذب نیتروژن تغییرات چندانی مشاهده نشد. از آنجا که کارایی مصرف نیتروژن متشکل از دو جزء کارایی جذب نیتروژن و کارایی بهره‌وری نیتروژن است؛ بنابراین بهبود در کارایی مصرف نیتروژن بیشتر به دلیل بهبود در کارایی بهره‌وری نیتروژن می‌باشد. همچنین غلظت پروتئین دانه 05/0 درصد کاهش یافته است. به نظر می‌رسد در ارقام مورد مطالعه شاخص برداشت دانه با سرعت بیشتری نسبت به شاخص برداشت نیتروژن افزایش یافته است. این مساله می‌تواند تا حدودی روند نزولی درصد پروتئین دانه را توجیه نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of nitrogen economy between new and old varieties of wheat in last 38 years in Golestan Province

چکیده [English]

To study the nitrogen use efficiency (NUE) and change the attributes associated with it, the field experiments were conducted at the Gorgan University of Agricultural Sciences Research Farm, Gorgan, Iran in the growing seasons of 2007-2008 and 2008-2009 under well watered conditions. The 16 cultivars were sown in a randomized complete block design with three replications. The results showed that during breeding activities to improve wheat yield, NUE and nitrogen utilization efficiency (NUtE) increased 0.28% and 0.31% per year, respectively; while for nitrogen uptake efficiency (NUpE) no changes was observed. Because NUE divided into two components: NUtE and NUpE, most of the breeding effects on NUE were associated with change in nitrogen utilization efficiency (NUtE). Also grain protein concentration (GPC) have been decreased 0.05 %. It seems that in studied cultivars, grain harvest index increased more rapidly than nitrogen harvest index. This problem can explain the decline of grain protein.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nitrogen use efficiency
  • Nitrogen utilization efficiency
  • Nitrogen uptake efficiency
  • Grain protein concentration