بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی علف هرز اُزمک (Cardaria draba) بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام-های¬ هوایی و زیرزمینی علف¬هرز اُزمک (Cardaria draba) و مخلوط آنها بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.) آزمایشی در محیط پتری¬دیش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره آبی اندام هوایی و زیرزمینی اُُزمک و مخلوط آنها (به نسبت مساوی) در چهار سطح 25، 50، 75 و 100 درصد حجمی به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) بود. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی اُزمک درصد جوانه¬زنی، سرعت جوانه¬زنی، طول ریشه‏چه، طول ساقه¬چه، وزن¬تر ریشه¬چه، وزن تر ساقه¬چه، وزن¬تر گیاهچه، نسب وزن¬¬تر ریشه¬چه به ساقه¬چه و نسب طول ریشه¬چه به ساقه¬چه به‌طور معنی¬داری کاهش یافت به گونه¬ای که در غلظت¬های 75 و 100 در صد حجمی از عصاره اندام¬های مورد بررسی و مخلوط آنها جوانه‏زنی صورت نگرفت. برازش مدل لجستیک سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانه¬زنی را به‌خوبی توجیه نمود. همچنین نتایج حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه¬زنی ذرت خوشه¬ای در غلظت 50 درصد عصاره آبی اندام¬های هوایی، زیرزمینی اُزمک و مخلوط آنها بود. بیشترین سرعت کاهش درصد جوانه¬زنی ذرت خوشه¬ای در تیمار عصاره اندام هوایی و کمترین آن در تیمار عصاره اندام زیرزمینی اُزمک مشاهده شد. زمان رسیدن به 50 درصد حداکثر جوانه¬زنی در تیمارهای شاهد، 25 درصد اندام¬های مختلف و همچنین 50 درصد اندام زیرزمینی اُزمک تفاوت معنی¬داری با یکدیگر نداشت. براساس مقایسات ارتوگونال گروهی در مجموع چنین استنباط شد که عصاره آبی اندام‌های هوایی ازمک، بیشتر از اندام زیرزمینی آن و مخلوط آنها بیشتر از عصاره جداگانه آنها بر درصد جوانه‌زنی، طول ریشه¬چه و ساقه¬چه ذرت خوشه‏ای اثرات بازدارندگی دارند.

عنوان مقاله [English]

Allelopathic effects of shoot and root water extracts of Hoary cress (Cardaria draba) on germination characteristic and seedling growth of Sorghum (Sorghum bicolor L.)

چکیده [English]

A growth chamber study was carried out to evaluate the allelopahtic effects of shoot and root water extract of Hoary cress (Cardaria draba) on seed germination and seedling characteristic of sorghum (Sorghum bicolor). The study was conducted based on completely randomized design with four replications in research laboratory of faculty of agriculture, University of Birjand in 2008. Treatments were four levels (25, 50, 75 and 100%) of shoot, root and their mixed water extracts of Cardaria draba with distilled water as control. Results showed when concentration of shoot and root extracts increased, germination percentage, germination rate, root length, stem length, root fresh weight, stem fresh weight, seedling fresh weight, root/stem fresh weight ratio and root/stem length ratio decreased significantly. In the concentrations of 75 and 100 percent of allelopahtic extract no germination was recorded. The functional three-parameter logistic model provided a successful estimation of the relationship between water extract levels and germination response of sorghum. The fitted model showed that the 50% concentrations of all organs extract caused 50% reduction in maximum germination percentage of sorghum. The highest and lowest slope of the model was observed in shoot and root tissues water extract, respectively. There was not significant difference between the 25% concentration of all organs extract, the 50% concentration of root extract and control when studied the time to 50% of maximum germination percentage. Based on orthogonal comparisons, shoot, mixture and root water extract had the most inhibition on germination percentage, root and stem length, respectively.