بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ¬های گندم دوروم با تجزیه و تحلیل آماری چند متغیره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام گندم دوروم توسط تجزیه و تحلیل¬های چند متغیره با استفاده از صفات زراعی و مورفولوژیک انجام گردید. بدین‌منظور 30 رقم گنـدم دوروم در قالب طـرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 83-1382 مورد بررسی قرار گرفت. صفات زراعی و مورفولوژیک، تعداد روز تا خوشه-دهی، تعداد روز تا گرده¬افشانی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد دانه در خوشه، وزن دانه در خوشه، وزن هزار دانه، وزن حجمی و شاخص برداشت در کلیه ژنوتیپ¬ها اندازه‌گیری شد. تجزیه و تحلیل¬های چند متغیره شامل تجزیه مؤلفه¬های اصلی، تجزیه مختصات اصلی و تجزیه خوشه¬ای با استفاده از داده¬های حاصل به منظور گروه¬بندی ژنوتیپ¬ها انجام گرفت. نتایج به‌دست آمده از گروه¬بندی 30 رقم گندم دوروم مورد بررسی توسط 3 روش تجزیه مؤلفه¬های اصلی، تجزیه مختصات اصلی و تجزیه خوشه¬ای نشان داد که در بیشتر موارد گروه¬بندی ارائه شده توسط سه روش مزبور با یکدیگر هماهنگ بوده و گروه¬بندی یکسانی بین ارقام ایجاد کرده¬اند. با این وجود، با توجه به اینکه روش تجـزیه خوشه¬ای از تمام تنـوع موجود بین ژنوتیپ¬ها و صفات جهت گروه¬بندی ارقام استفاده نموده است، نسبت به دو روش دیگر ارجح می¬باشد.

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Genetic Variation of Durum Wheat Genotypes Using Multivariate Analyses

چکیده [English]

This study was conducted to evaluate genetic diversity of durum wheat cultivars using multivariate analyses on agronomic and morphological traits. Thirty genotypes were planted in a randomized complete block design with three replications in 2003. Agronomic and morphological characteristics including days to flowering, days to pollination, days to maturity, plant height, spike length, grain weight per spike, number of grain per spike, number of spike per m2, grain yield, biological yield, 1000 grain weight, kernel weight and harvest index were assessed in the studied genotypes. Multivariate statistical analyses including principal components analysis (PCA), principal co-ordinate analysis (PCO) and cluster analysis were used to assess the pattern of morphological variations and to group the genotypes. The obtained results from grouping 30 cultivars of durum wheat with 3 studied methods indicated that in the most cases the applied methods produced almost similar grouping among cultivars. Cluster analysis, however, used both genetic variations between genotypes and traits, and hence is considered as a superior method for grouping the genotypes.