مدل‌سازی تولید و زوال برگ در گیاه گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به¬منظور کمی‌سازی تولید و زوال برگ در گیاه گندم، آزمایشی به‌صورت تجزیه مرکب در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1384 اجرا گردید. در این تحقیق جهت ایجاد شرایط مختلف محیطی، تاریخ کاشت به‌عنوان محیط تلقی گردید لذا تیمارهای این آزمایش شامل تاریخ‌های کاشت (23/09/1384، 30/10/1384 و 02/12/1384) و ارقام (آریا، اترک، کوهدشت، شیرودی، تجن، تارو و زاگرس) بودند. نتایج نشان داد که در بین ارقام ار نظر شروع برگ‌دهی، سرعت ظهور برگ و زمان خاتمه تولید برگ در ساقه اصلی اختلاف معنی‌داری وجود ندارد اما سرعت تولید برگ در ساقه اصلی گیاه گندم در بین تاریخ‌های کاشت 01/0 برگ بر درجه ‌‍روز ‌رشد بود. زوال برگ در ساقه اصلی به‌طور متوسط بعد از 475 درجه ‌روز‌ رشد شروع شد و با افزایش یک درجه‌ روز ‌رشد 07/0 درصد از برگ‌های ساقه اصلی زوال یافت. تولید برگ در بوته دارای دو مرحله بود و ارتباط نزدیکی با تولید برگ در ساقه اصلی داشت. در مرحله اول به ازای افزایش هر برگ در ساقه اصلی، یک برگ به کل برگ‌های بوته اضافه شد اما بعد از تولید سه برگ در ساقه اصلی مرحله دوم شروع شد و به ازای افزایش هر برگ در ساقه اصلی 7/2 برگ به برگ‌های کل بوته اضافه گشت. زوال برگ در کل بوته ارتباط بسیار نزدیکی با زوال برگ در ساقه اصلی داشت و دارای دو مرحله بود. در مرحله اول و دوم به ازای پیر شدن هر یک درصد از برگ‌های ساقه اصلی به‌ترتیب 83/0 و 03/1 درصد از کل برگ‌های بوته پیر شدند. طول ‌عمر متوسط هر برگ در بوته، حدود 616 درجه روز رشد بود. نتایج نشان داد که تولید و زوال برگ در گیاه گندم را می‌توان در قالب معادلات مختلف به‌صورت کمی توصیف نمود.

عنوان مقاله [English]

Modeling leaf production and senescence in wheat

چکیده [English]

This experiment was conducted to quantify leaf production and senescence in wheat. The experiment was carried out at Research farm of the Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran in 2005 using a Randomized Complete Design considering sowing dates as environment. Treatments were sowing date (14 December, 20 Jan and 21 Feb, 2005) and cultivars (Aria, Atrak, Koohdasht, Shirodi, Tajan, Taro and Zagros). The results revealed that the start of leaf production, leaf appearance rate and time of cessation of leaf production on main steam aren't different in between cultivars but leaf production rate on main steam for sowing dates was 0.01 leaf day-1. Leaf senescence on main steam commenced after 475 growth degree day (GDD) and it continued at 0.07% per GDD. Production of leaves in plant consisted of two phases and that were closely related to the leaf production on main stem. At the first phase, one leaf were added to the whole plant leaves by each leaf increase on the main stem. The second phase started when there were three leaves on main stem. At this phase, 2.7 leaves were added to the leaves of the whole plant by each leaf increase on main stem. Leaf death on whole plant was closely related to leaf senescence on the main stem, and it had two phases. With each percent of leaves death on main stem 0.83 and 1.03 percent of whole plant leaves died at first and second phases, respectively. Mean leaf longevity was about 616 GDD. The results suggest that leaf production and senescence in wheat could be quantified using different equations.