بررسی انتقال مجدد نیتروژن در ارقام مختلف برنج ( Oryza sativa L.) در مقادیر و تقسیط مختلف‌ کود نیتروژن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر مقادیر و تقسیط کود نیتروژن بر انتقال مجدد نیتروژن در ارقام مختلف برنج، آزمایشی در سال 1385 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور (آمل) به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. مقادیر کود نیتروژن در سه سطح (46N1:، 69N2: و 92N3: کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) به‌عنوان عامل اصلی، تقسیط کود نیتروژن در سه سطح (به نسبت‌های متغیر در مراحل کاشت، پنجه‌زنی و خوشه رفتن به‌ترتیب شاملS1 (50، 25، 0 و 25 درصد)، S2 (25، 50 و 25 درصد) و S3 (25، 25 و 50 درصد) به‌عنوان عامل فرعی و رقم در سه سطح (طارم، شفق و رقم هیبرید بهار 1) به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که ارقام مختلف و همچنین اندام‌های مختلف گیاه در مقادیر و تقسیط‌های مختلف کود نیتروژن از نظر انتقال مجدد نیتروژن پاسخ‌های متفاوتی دارند به‌طوری‌که رقم محلی طارم دارای بالاترین مقدار انتقال مجدد از اندام هوایی بود. در بین مقادیر کود نیتروژن، سطح کودی 69 کیلوگرم و در میان تقسیط‌های مختلف تقسیط نوع دوم (S2) (25، 50 و 25 درصد) بالاترین مقدار انتقال مجدد نیتروژن را داشت. همچنین رقم طارم بیشترین مقدار انتقال مجدد نیتروژن از ساقه (81/14 کیلوگرم در هکتار) و سایر برگ‌ها (90/12 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود که این امر می‌تواند به علت زودرس بودن و پیری سریع برگ‌های این رقم نسبت به دو رقم دیگر باشد. انتقال مجدد نیتروژن با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری داشته و در بین اندام هوایی، مقدار انتقال مجدد نیتروژن از ساقه، بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (**65/0=r) را با عملکرد دانه نشان داد.

عنوان مقاله [English]

Investigating nitrogen remobilization in different rice (Oryza sativa L.) cultivars in different nitrogen fertilizer rates and top dressed

چکیده [English]

n order to investigate the effect of nitrogen fertilizer rates and top dressed on nitrogen remobilization in different rice cultivars, a field experiment was conducted in the Rice Research Institute of Iran (Amol) during 2006. A split split experiment in the basis of randomized complete block design with 3 replications and 3 factors were used in which fertilizer rates in 3 levels (including 46, 69 and 92 kg N ha1 from urea source), top dressed in the 3 levels (in variable ratios in transplanting, tillering and heading stages including S1(50, 25 and 25 percentage) S2 (25, 50 and 25 percentage) and S3 (25, 25 and 50 percentage)) and cultivar in 3 levels (including Tarom, Shafagh and Bahar 1) were considered as main plot, sub plot and sub sub plot, respectively. Results of variance analysis showed that cultivars and different organs of plant had different responses to nitrogen fertilizer rates and split application in terms of nitrogen remobilization, and traditional cultivar, Tarom, had the highest amount of nitrogen remobilization from shoot organs. Among nitrogen fertilizer levels, 69 kg.ha-1 caused the highest rate of nitrogen remobilization, although application of the second split application level (S2) (25, 50 and 25 percentage) increased this rate too. Moreover, Tarom cultivar had the highest rate of nitrogen remobilization from stem and other leaves that seems due to early maturity and increased senescence of leaves in this cultivar. Findings of this experiment showed that nitrogen remobilization had a significant and positive correlation with grain yield. Among shoot organs, stem nitrogen remobilization had the highest significant and positive correlation(r=0.65**) with grain yield.