تعیین دوره بحرانی کنترل گاوپنبه (Abutilon theophrasti) در کشت تابستانه سویا، رقم ویلیامز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

گاوپنبه (Abutilon theophrasti) یکی از مهمترین گیاهان هرز مزارع سویای استان گلستان است. به منظور تعیین دورة بحرانی کنترل این علف هرز در سویا (Glycine max (L.) Merr.)، رقم ویلیامز، آزمایشی در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. بدین‌منظور از دو گروه تیمار استفاده شد؛ گروه نخست در برگیرندة تیمار‌های کنترل گاو پنبه تا مرحلة دو برگی (تا رسیدن درجه- روز رشد تجمعی‌ (CGDD) به330)، چهاربرگی CGDD)برابر با 520(، شش برگی CGDD)برابر با750(، گل‌دهی CGDD) برابر با 950(، غلاف‌دهی CGDD) برابر با 1325( و کنترل در تمام فصل رشد CGDD) برابر با2070) به‌عنوان شاهد کنترل و گروه دوم شامل تیمارهای تزاحم گاو پنبه تا مراحل رشد یاد شده به‌علاوه تزاحم در تمام فصل رشد (شاهد تزاحم) بود. برای تعیین زمان آغاز و پایان دورة بحرانی کنترل گاوپنبه به‌ترتیب از توابع غیرخطی لجستیک و گامپرتز استفاده شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، تیمارهای کنترل به‌طور معنی‌داری بر تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه تأثیر گذاشتند ولی اثر آن‌ها بر تعداد دانه در غلاف و وزن دانه معنی‌دار نبود. همچنین، تأثیر تیمارهای تزاحم بر تمام صفات یاد شده بجز وزن دانه معنی‌دار بود. در میان اجزای عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته مهمترین جزء شتاخته شد و بیشترین همبستگی با عملکرد دانه را دارا بود. وزن دانه با ثبات‌ترین جزء عملکرد شناخته شد. تغییرات تعداد دانه در غلاف تحت تأثیر تیمارها بیشتر از وزن دانه و کمتر از تعداد غلاف در بوته بود. دورة بحرانی کنترل گاوپنبه در این رقم سویا با در نظر گرفتن 5 درصد کاهش عملکرد دانه قابل قبول بین مراحل سه برگی و گلدهی (20 تا 45 روز پس از سبز شدن) و با در نظر گرفتن 10 درصد کاهش عملکرد قابل قبول بین مراحل چهار برگی و شش برگی (25 تا 35 روز پس از سبز شدن) تعیین گردید.

عنوان مقاله [English]

Determination of Critical Period for Velvetleaf (Abutilon theophrasti) Control in Summer Seeded Soybean, Williams Cultivar

چکیده [English]

Velvetleaf (Abutilon theophrasti) is one of the most important weeds of soybean fields in Golestan province. A field experiment was conducted in Gorgan agricultural research station in 2007 to determine the critical period for velvetleaf control in Williams soybean (Glycine max (L.) Merr.) Cultivar using a randomized complete block design with 4 replications. Treatments were included two sets of weed-free (weed-control) and weed-interference (unweeded) periods. In weed-control treatments, plots kept weed-free until the following growth stages at which time velvetleaf was allowed to compete for the remainder of the season: 2-trifoliate leaf (GDD=320), 4-leaf (GDD=520), 6-leaf (GDD=750), flowering (GDD=950) and beginning pod (GDD=1325). Unweeded treatments allowed velvetleaf to compete until soybean reached above-mentioned growth stages, when plots were maintained weed-free for the remainder of the season. In addition, study had interference and a weed-free control. Non-linear Gompertz and Logestic equations were used to determine critical weed-free period and critical timing for weed removal, respectively. The effect of weed-free treatments on pod number per plant and grain yield was significant, statistically. However, weed removal treatments have no significant effects on number of seeds per pod and seed size. All yield components except seed size and grain yield were affected significantly by weed-interference durations. Among yield components, pod number per plant had the highest correlation (r=0.97) with the grain yield. In contrast, the lowest change was that of seed size. Based on 5 and 10 percent acceptable yield loss, critical period of velvetleaf control in soybean were 20 to 45 (from 3-leaf to flowering stage) and 25 to 35 (4- to 6-leaf stage) days after emergence, respectively