اثر کاهش میزان سطح برگ گندم و مصرف نیتروژن بر خصوصیات روزنه‌ای برگ پرچم و عملکرد تحت شرایط کم آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی اثر حذف برگ‌های پایینی گندم و مصرف کود نیتروژن بر خصوصیات روزنه‌ای و محتوای کلروفیل برگ پرچم، درصد پروتئین دانه، انتقال مجدد، عملکرد و اجزای عملکرد سطح برگ گندم زمستانه (رقم قدس) در شرایط مزرعه‌ای به‌صورت مصنوعی کاهش داده شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه‌ای انجام شدند. فاکتور برگ‌زدایی با سه سطح شامل شاهد یا گیاهان دست‌نخورده، قطع تمامی برگ‌ها به‌جز برگ پرچم در مرحله غلاف رفتن، قطع تمامی برگ‌ها به‌جز برگ پرچم در مرحله گرده‌افشانی و فاکتور مصرف کود با دو سطح شامل عدم مصرف کود نیتروژن‌دار و مصرف 250 کیلوگرم در هکتار کود اوره در مرحله ساقه‌دهی که به‌صورت تصادفی به کرت‌های آزمایشی اختصاص داده شدند. شرایط کم آبیاری از مرحله غلاف‌رفتن شروع و تا پایان رشد ادامه داشت. نتایج نشان داد که برگ‌زدایی موجب افزایش میزان فتوسنتز و راندمان مصرف آب فتوسنتزی (WUEp) برگ پرچم و نیز افزایش میزان انتقال مجدد مواد از ساقه گردید. بالاترین میزان فتوسنتز در گیاهان برگ‌زدایی شده در مرحله گرده‌افشانی با کاربرد کود نیتروژنه مشاهده شد. برگ‌زدایی به‌طور معنی‌داری درصد پروتئین دانه را کاهش داد. کاربرد نیتروژن به‌طور معنی‌داری در تمامی سطوح برگ‌زدایی میزان فتوسنتز، محتوای کلروفیل، درصد پروتئین دانه، انتقال مجدد و تعداد سنبله در مترمربع را بهبود بخشید. کاهش سطح برگ تأثیر معنی‌داری بر میزان عملکرد دانه‌ای نداشت.

عنوان مقاله [English]

Effect of Leaf Area Reduction and Nitrogen Application on Stomatal Characteristics of Flag Leaf and Grain Yield of Wheat under Deficit Irrigation

چکیده [English]

To study the effects of below leaves excision and nitrogen application on stomatal characteristics of wheat flag leaf, grain protein, dry matter remobilization, grain yield and yield component, leaf area of winter wheat (T. aestivum cv. Ghods) was artificially reduced under filed condition. The experimental design was a factorial on a RCB with 3 replications, a combination of three levels of defoliation (D0= control or intact plants, D1= excision of all leaf blades except flag leaf at booting stage, D2= as D1 but at anthesis stage) and two levels of nitrogen treatment (none and 250 kg ha-1 urea fertilizer at jointing stage) were randomly assigned to plot units. Deficient irrigation was induced from late booting stage until plant maturity. Results showed that defoliation increased the photosynthesis rate (Pn), photosynthetic water use efficiency (WUEp) and dry matter remobilization from stem. The highest photosynthesis rate was observed in defoliated plants at anthesis stage with application of nitrogen. Defoliation significantly decreased the grain protein. Nitrogen application in all defoliation levels significantly could improve Pn, chlorophyll content, grain protein percentage and dry matter remobilization. Leaf area manipulation could not affect grain yield significantly. However nitrogen application could increase fertile spike number per square meter as a yield component.