ارزیابی تأثیر کود نیتروژنه بر عملکرد شلتوک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور ارزیابی تأثیر کود نیتروژن بر عملکرد شلتوک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد ماده خشک در سه ژنوتیپ برنج، آزمایش مزرعه‌ای در سال 1386 در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین به‌صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. مقادیر کود نیتروژن در چهار سطح (0، 100، 135 و 170 کیلو‌گرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره) در کرت‌های اصلی و ژنوتیپ‌های برنج (183LD، چمپا و عنبوری) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اثر متقابل کود نیتروژن و ژنوتیپ بر روی عملکرد شلتوک و انتقال مجدد ماده خشک معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد شلتوک توسط ژنوتیپ 183LD در سطح کودی 170 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (81/6955 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. ژنوتیپ 183LD در سطح کودی صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (95/844 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ عنبوری در سطح کودی 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (15/230 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین میزان انتقال مجدد ماده خشک از اندام‌های هوایی را به خود اختصاص دادند. سهم ساقه‌ها در انتقال مجدد ماده خشک به دانه بین 99/12-03/0 درصد بود در حالی‌که در برگ پرچم و سایر برگ‌ها به‌ترتیب کم‌تر از 5/0 و 2 درصد بود. همبستگی انتقال مجدد ماده خشک ساقه، کل اندام هوایی و سایر برگ‌ها با عملکرد شلتوک (به‌ترتیب **84/0r=، **78/0r= و **5/0r=) معنی‌دار بود. در مجموع به‌نظر می‌رسد که انتقال مجدد ماده خشک از اندام‌های هوایی ژنوتیپ‌های برنج نقش مهمی در پر کردن دانه دارد.

عنوان مقاله [English]

Evalution of Nitrogen Fertilizer Effects on Paddy Yield, Yield Components and Dry Matter Remobilization of Three Rice Genotype

چکیده [English]

In order to evaluate the effects of nitrogen fertilizer on yield, yield components and dry matter remobilization of different rice genotypes, a field experiment was carried out at the farm of Ramin Agricultural and Natural Resources University (Ahwaz/Iran) during 2007. Experiment was arranged in a split plot based on randomized complete block design with three replications. Four nitrogen fertilizer rates (0, 100, 135 and 170 kg.ha-1 from urea source) as the main plots and three rice genotypes (Champa, Anburi and LD183) as the sub plot were the treatments. Results showed that interaction between genotype and nitrogen fertilizer rates had significant effects on paddy yield and dry matter remobilization. LD183 had the highest paddy yield in 170 kgN.ha-1 (6955.81 kg.ha-1). The highest and the lowest amounts of total shoot dry matter remobilization obtained from LD183 in 0 kgN.ha-1 (844.95 kg.ha-1) and Anburi in 100 kgN.ha-1 (230.15 kg.ha-1), respectively. Results also showed that contribution of stem part in dry matter remobilization was 0.03-12.99% while it was lower than 0.5% and 2% in flag leaf and other leaves, respectively. Dry matter remobilization of stem, total shoot and other leaves had a significant and positive correlation with grain yield (r=0.84**, r=0.78** and r=0.5** respectively). It seems that dry matter remobilization have an important role in rice grain filling.