بررسی پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ- محیط در 20 رقم گندم نان در برخی از مناطق گرم و خشک جنوب ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاین‌های گندم نان در مناطق گرم و خشک کشور، تعداد 20 لاین و رقم در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار به همراه شاهد (¬رقم چمران) در چهار ایستگاه تحقیقاتی (اهواز، دزفول، داراب و خرم آباد) و در طی سال‌های 1382 تا 1384 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر عملکرد دانه در سال‌ها و مکان‌های مختلف تفاوت معنی¬داری داشتند. بر اساس نتایج آزمون یکنواختی واریانس اشتباهات آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب ژنوتیپ¬ها در سال¬ها و مکان¬های مختلف انجام و نتایج به دست آمده نشان داد که اثر مکان و سال در سطح احتمال 5 درصد و اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شد. در مجموع و بر اساس نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌ها بر پایه روش‌های غیر پارامتری روش رگرسیونی ابرهارت و راسل، روش اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا، روش گزینش همزمان ، روش AMMI و SHMM ژنوتیپ‌های 1، 2 و 7 جزء لاین‌های پایدار تشخیص داده شدند.

عنوان مقاله [English]

Study of grain yield stability and genotype – environment interaction in 20 bread wheat lines in warm and dry areas of south of Iran

چکیده [English]

In order to determine yield stability and evaluation of genotype × environment interaction, 20 spring bread wheat promising lines and varieties were studied in a randomized complete block design with three replications in four warm and dry stations (Ahwaz, Dezful, Darab, & khorramabad) during 2002-2004. Chamran cultivar was a check in two years trial. The results revealed that the grain yield of genotypes were different in studied environments. Combined analysis results confirmed that the effects of location and year, and the interaction of location × year×genotype were significant statistically in 5% and 1% levels respectively. Stability analysis for grain yield of genotypes based on Eberhart and Ressel linear regression coefficient, Wrick’s ecovalence, Shukla’s stability variance, Index for simultaneous selection, non-parametric statistic method (mean rank of yield, standard deviation of rank of yield, and yield index ratio), AMMI and SHMM models, revealed that the genotypes No. 1, 7 and 2 were the most stable genotypes.