بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و محتوی روغن ارقام مختلف کلزا در منطقه دهلران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

کلزا یکی از گیاهان روغنی است که علاوه بر تولید روغن خوراکی کاربرد صنعتی نیز دارد. با توجه به مصرف سرانه 8/15 کیلوگرمی روغن در کشور و وارداتی بودن قسمت اعظم روغن مورد نیاز، کشت و توسعه گیاهان روغنی ضرورت وافری دارد. به‌منظور بررسی و تعیین مناسب¬ترین تاریخ کاشت و رقم از لحاظ عملکرد دانه و درصد روغن، آزمایشی در منطقه دهلران از توابع استان ایلام انجام گردید. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تاریخ کاشت به‌عنوان عامل اصلی در پنج سطح (26مهر، 6، 16 و 26 آبان و 6 آذر) و فاکتور فرعی شامل پنج رقم کلزای بهاره (Hyola308، Option500، PF، RGS003 و Hyola401) بود. نتایج بدست آمده نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک به جزء تعداد دانه در غلاف معنی¬دار بود. اثر رقم نیز بر صفات موروفولوژیک، عملکرد و اجزاء عملکرد معنی¬دار بود. اثرات متقابل تاریخ کاشت × رقم نیز جز در مورد تعداد غلاف در شاخه اصلی و عملکرد بر بقیه صفات معنی¬دار بود. در بین ارقام مورد نظر بیشترین و کمترین عملکرد دانه به‌ترتیب در رقم Hyola308 (2737 کیلوگرم در هکتار) و PF (2173 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. بیشترین عملکرد در تاریخ کاشت 26 مهر و کمترین مقدار در تاریخ کاشت آخر (6 آذر) بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده، تاریخ کاشت مناسب در کلزا، بطور مؤثری در افزایش عملکرد دانه مؤثر است و برای شهرستان دهلران، تاریخ کاشت 25 مهر لغایت 15 آبان با تکرار آزمایش قابل توصیه است.

عنوان مقاله [English]

Study the effect of planting dates on the yield, yield components and oil content of canola cultivars (Brassica napus L.) in Dehloran rejoin

چکیده [English]

Canola has industrial applications as well as edible usage. In regard to 15.8 kg oil per capita usage and vast oil importing, cultivation development of oil seeds is a major issue. This study was performed to determine the best sowing date and cultivars for canola as means of seed yield and oil percent improvement in Dehloran region of Elam province. 25 treatments were used in a split plot experiment based on RCBD design with 4 replications. Five sowing dates (Oct 18th, Oct 28th, Nov 7th, Nov 17th and Nov 27th) were applied as main-plots and five cultivars (Hyola308, Option500, PF, RGS003 and Hyola408) were used as sub-plots. Sowing date has significant effect on morphological and physiological traits except in the 1000-kernel seed weight. Morphological and physiological characteristics and yield components were significantly different among cultivars. The sowing date and cultivar interaction was significant for all traits except yield and number of pods on main branch. Based on the results maximum and minimum seed yield produced by Hyola308 (2737 kg/ha) and PF (2173 kg/ha), respectively. For sowing dates, October 18th and November 27th had the most and the least yield production for all cultivars, respectively. With regard to the results, the suitable sowing date, effectively improves seed yield in canola. It can be concluded that date from October 17th till November 6th could be recommended as an appropriate sowing date for Dehloran region.