بررسی ظرفیت تولید و تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ‌های گونه علوفه‌ای علف‌باغ Dactylis glomerata))

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

علف باغ از جمله گراس¬¬¬‌های علوفه‌ای و مرتعی است که در ایران از پراکنش مطلوبی برخوردار است. ایجاد ارقام مصنوعی پر تولید و سازگار نیازمند ارزیابی ژرم پلاسم، گزینش ژنوتیپ‌های برتر و تعیین والدین مناسب از بین آنها است. این پژوهش با هدف بررسی توان تولید، تخمین میزان تنوع، برآورد پارامترهای ژنتیکی و تعیین شباهت بین ژنوتیپ‌های گزینش شده علف باغ از طریق ارزیابی‌های کلونی صورت گرفت. بدین‌منظور ژنوتیپ‌ها به‌صورت کلون‌های تکرار شده طی دو سال (84 و 85) در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف زیاد و تنوع ژنتیکی وسیعی بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه وجود دارد که می‌تواند انتخاب برای اهداف مختلف در این ژرم پلاسم را سودمند سازد. برآورد ضرایب تنوع ژنتیکی طی دو سال آزمایش نشان داد که حداقل میزان تنوع مربوط به روز تا گرده افشانی، ارتفاع و قطر یقه می‌باشد. عملکرد بذر در سال اول و پس از آن عملکرد علوفه خشک سال دوم از حداکثر میزان تنوع ژنتیکی برخوردار بودند. بیشترین میزان وراثت پذیری مربوط به صفات روز تا خوشه‌دهی، گرده افشانی و ارتفاع و کمترین آن برای قطر یقه بدست آمد. تجزیه کلاستر بر اساس خصوصیات فنوتیپی، ژنوتیپ‌ها را در 3 گروه مجزا طبقه‌بندی کرد که بر مبنای آنها ژنوتیپ‌های دارای فواصل ژنتیکی بیشتر به‌منظور استفاده در مطالعات بعدی شناسایی شدند. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از سودمندی ارزیابی‌های کلونی در برآورد تنوع ژنتیکی، وراثت‌پذیری و گزینش والدین مناسب به‌منظور تدوین پروژه‌های تکمیلی می‌باشد.

عنوان مقاله [English]

Estimation of yield potential and genetic variation of Orchard grass genotypes (Dactylic glomerata)

چکیده [English]

Orchard grass (Dactylis glomerata), a pasture and forage grass, has wide genetic distribution in Iran. Evolution of germplasm and selection of suitable genotypes is the first step for developing adaptable synthetic varieties. In order to investigate production potential, variation and genetic similarity of Iranian Orchard grass genotypes, an experiment was conducted using clonally propagated materials. Genotypes were evaluated for agronomic, phenological and morphological characters under a randomized complete block design during 2005 and 2006. Results showed that there are significant differences between genotypes for all of the traits indicating a broad genetic diversity in this germplasem. Genotypic coefficients of variability for seed and forage yield were highest while the lowest belonged to phenological traits, plant height and crown diameter. The highest estimates of heritability were observed for days to headings, days to pollination and plant height, while the lowest was for crown diameter. Applying cluster analysis on the studied attributes, three groups were obtained. Regarding all measured characters the least and the most similar accessions were identified to be used in the further breeding projects. Finally, on the basis of the results it can be concluded that clonally evaluations trails can be useful to estimate genetic variation and selection of appropriate parents for conducting advanced breeding programs.