بررسی عملکرد و شاخص‌های رشد گلرنگ در کشت دوم در منطقه یاسوج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی عملکرد و شاخص‌های رشد ارقام گلرنگ بهاره به‌عنوان کشت دوم، آزمایشی در سال 1386 در مزرعه پژوهشی دانشکده‌ کشاورزی دانشگاه یاسوج اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل تاریخ کاشت در چهار سطح (26 اردیبهشت، 11خرداد، 26خرداد و 11 تیر) و عامل دوم شامل چهار رقم گلرنگ (اراک 2811، اصفهان 14، IL111وPI) بودند. نتایج نشان داد که رقم اصفهان 14 به‌دلیل برتری در شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد محصول (CGR)، ماده خشک کل (TDM) و سرعت جذب خالص (NAR)، از بالا‌ترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک نسبت به سایر ارقام برخوردار بود و از این جهت می‌تواند رقم مناسبی جهت کشت دوم محصول در سال در یاسوج باشد. بین تاریخ‌های مختلف کاشت نیز، تاریخ کاشت سوم بالا‌ترین عملکرد اقتصادی و بیولوژیکی را تولید کرد. ارقام کشت شده در تاریخ کاشت سوم، به‌دلیل شاخص سطح برگ بیشتر، نور بیشتری دریافت کردند و در نتیجه به‌علت فتوسنتز بیشتر، سرعت رشد محصول و تجمع ماده خشک نیز در آنها افزایش یافت؛ در نهایت این افزایش در شاخص‌های فوق منجر به افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تاریخ کاشت سوم گردید. حداکثر NAR نیز مربوط به تاریخ کاشت سوم و معادل 1/10 گرم بر متر مربع برگ بر روز بود. همچنین تاریخ کاشت سوم با حداکثر شاخص سطح برگ 85/2 بیشترین LAI را نسبت به تاریخ‌های مختلف کاشت تولید کرد. در نهایت می‌توان شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و ماده خشک کل را به عنوان شاخص‌های موثر بر عملکرد دانه ارقام گلرنگ معرفی نمود.

عنوان مقاله [English]

Study of the yield and growth indices of safflower (Carthamus tinctorius L.) as double cropping in Yasouj region

چکیده [English]

In order to study the yield and growth indices of spring safflower as double cropping, an experiment was carried out in 2007 at the research farm of faculty of agriculture, Yasouj University, Iran. The experiment was a factorial based on randomized complete block design with three replications. Factors included of combination of four sowing dates (May 16, June1, June 16 and July 2) and four cultivars (Arak 2811, Esfahan 14, IL111 and PI). Results showed that Esfahan 14, compared to other cultivars, had the highest grain and biological yields due to higher Leaf Area Index (LAI), Crop Growth Rate (CGR), Dry Matter (DM) and Net Assimilation Rate (NAR). Thus it might be suggested as appropriate cultivar for double cropping in Yasouj. Third sowing date produced the highest grain and biological yields relative to others. It appears that cultivars in third sowing date, due to grater LAI, probably had more radiation intercept and photosynthesis, so that had the grater CGR and DM and grater seed and biological yield. Finally, increasing of above mentioned indices resulted in grater seed and biological yield at third sowing date. Maximum NAR (10.1 gr m-2leaf day-1) and LAI (2.76) were seen at third sowing date. Finally, with respect to the results, LAI, CGR and DM were the effective indices on seed yield of safflower cultivars.