تاثیر پذیری کیفیت دانه نخود از سیستم‌های مختلف افزایش حاصلخیزی خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور ارزیابی تاثیر سیستم‌های مختلف حاصلخیزی خاک بر کیفیت دانه نخود زراعی رقم پیروز آزمایشی در سال‌های 1386 و 1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان سنندج انجام گردید. آزمایش به صورت کرت‌های دو ‌بار خرد شده (اسپلیت- اسپلیت پلات) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار انجام گرفت. کود سبز به‌عنوان عامل اصلی، ترکیب‌های مختلف کود پایه به عنوان عامل فرعی و ترکیبی از کود‌های بیولوژیک به عنوان عامل فرعی- فرعی تعیین گردید. نتایج نشان داد که کود سبز به طور معنی‌داری سبب افزایش مقادیر عناصر نیتروژن، فسفر، منیزیم و منگنز دانه گردید. همچنین کود سبز تاثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، درصد پروتئین و فیبر خام دانه داشت. کاربرد کود‌های آلی نیز به افزایش میزان عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر و منیزیم دانه منجر گردید. از طرف دیگر کود‌های پایه تاثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، درصد قند، نشاسته و پروتئین دانه داشتند. کود‌های بیولوژیک نیز تاثیر معنی‌داری بر صفات کیفی دانه داشتند. اثر متقابل کود سبز و کود‌های پایه تاثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، نیتروژن، آهن و منیزیم دانه داشت. بیشترین درصد قند، پروتئین، نشاسته و عناصر معدنی در ترکیب همزمان باکتری‌های حل کننده فسفات و قارچ تریکودرما ایجاد گردید. استفاده همزمان از کمپوست، کود دامی و کود شیمیایی به حصول بیشترین مقادیر عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر، منیزیم، سیسریتول، قند کل و پروتئین دانه منجر گردید. بنابراین می‌توان اظهار داشت که استفاده همزمان از کود شیمیایی، دامی و کمپوست ضمن بهبود کیفیت دانه، باعث افزایش عملکرد دانه، کاهش استفاده از کود‌های شیمیایی شده و از نظر زیست‌محیطی نیز بسیار مفید است.

عنوان مقاله [English]

Impressibility of chickpea seed quality from different systems of increasing soil fertility

چکیده [English]

In order to evaluation the effects of different soil fertility systems on chickpea seed quality, field experiments were carried out in Sanandaj Agriculture Research Station of Iran in 2007 and 2008 growing seasons. Experimental units were arranged in split-split plots based on randomized complete blocks with three replications. Green manure levels considered main plots, base fertilizer compounds were considered subplots and blends of biofertilizers were considered sub-sub plots. Results showed that green manure increased seed nitrogen, phosphorus, magnesium, and manganese contents. Also green manure had a significant effect on grain yield, protein percentage and crude fiber. Application of organic fertilizers increased seed nitrogen, potassium, phosphorus, and magnesium contents. On the other hand, base fertilizers had a significant effect on chickpea seed sugars, starch and protein contents. Biofertilizers also had significant effects on seed quality traits. Interaction between green manure and basal fertilizers had a significant effect on grain yield, nitrogen, and magnesium and iron contact of seeds. The highest sugar, protein, starch and mineral elements contents were obtained from combined application of phosphate solubilizing bacteria and Trichoderma fungus. Simultaneous application of compost, farmyard manure and chemical fertilizer resulted in the highest seed nitrogen, potassium, phosphorus, magnesium, ciceritol, total sugar and protein contents. Thus in addition to improve seed quality, simultaneous application of chemical fertilizer, farmyard manure and compost increased grain yield and can reduce chemical fertilizers usage and can be useful on biological and ecological aspects.