استفاده از شاخص‌های تحمل تنش برای ارزیابی تحمل اکوتیپ‌های Aegilops triuncialis به خشکی انتهایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی

3 استادیار گروه اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

به منظور ارزیابی تحمل تنش خشکی تعدادی از اکوتیپ‌های Aegilops triuncialis آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در شرایط بدون تنش و تنش آخر فصل (آبیاری تا مرحله 50% ظهور سنبله) در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 اجرا شد. شاخص‌های تحمل و حساسیت به خشکی برای عملکرد دانه محاسبه و تجزیه به مولفه‌های اصلی نیز بر اساس آنها انجام شد. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص‌ حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل تنش (TOL) اکوتیپ‌های هوراند و کرج حساسیت کمتری به تنش خشکی دارند. از نظر شاخص‌های تحمل تنش (STI) و میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) که مقادیر بالای آنها نشان‌دهنده تحمل اکوتیپ‌های مورد بررسی می‌باشد، اکوتیپ هشترود به عنوان اکوتیپ متحمل شناسایی شد. گروه‌بندی اکوتیپ‌ها در نمودار سه بعدی بر اساس عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp)، تنش خشکی (Ys) و شاخص تحمل تنش (STI)، نشان داد که اکوتیپ‌های هشترود و ماکو در شرایط بدون تنش و تنش خشکی، و اکوتیپ هوراند در شرایط تنش دارای عملکرد بالایی هستند. با انجام تجزیه به مولفه‌های اصلی و ترسیم نمودار بای‌پلات، اکوتیپ‌های هشترود، ماکو و هوراند متحمل به تنش خشکی معرفی شدند. با توجه به همبستگی مثبت و معنی‌دار شاخص‌های STI، GMP و MSTI1 و MSTI2 با عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش، می‌توان از این شاخص‌ها به عنوان شاخص‌های مناسب در شناسایی اکوتیپ‌های متحمل استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Using stress tolerance indices for evaluation of Aegilops triuncialis ecotypes for terminal drought tolerance

نویسندگان [English]

  • z t 1
  • r a 2
  • n z 3
  • p sh 3
1
2
3
چکیده [English]

In order to evaluate drought tolerance of some Aegilops triuncialis ecotypes a factorial experiment based on a completely randomized design was conducted under non-stress and drought stress (irrigation until 50% of heading) condition in the greenhouse of Mohaghegh Ardabili University in 2012. Drought tolerance and susceptibility indices for grain yield were calculated and principal component analysis was performed based on these indices. The results showed that based on the stress susceptibility index (SSI) and stress tolerance index (TOL) Horand and Karaj ecotypes are less sensitive to water stress. In terms of stress tolerance index (STI) and geometric mean productivity index (GMP) which a high values of them indicates tolerance of studied ecotypes, Hashtrood ecotype were identified as a tolerant ecotype. Grouping of ecotypes in a three dimensional graph based on the yield the in non-stress (Yp), yield the in stress condition (Ys) and stress tolerance index (STI), showed that Maku and Hashtrood ecotypes under both non-stress and drought stress conditions, and Horand ecotype under stress condition have higher performance. With Principal components analysis and biplot diagram, Hashtrood, Maku and Horand ecotypes were identified as drought tolerant. According to significant correlation between STI, GMP, MSTI1 and MSTI2 indices with yield under stress and non-stress conditions, these indices can be used for determination of tolerant ecotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aegilops triuncialis
  • Drought stress
  • Stress tolerance indices