اثر تنش کم¬آبی بر خصوصیات مورفولوژیک ریشه در ارقام کنجد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تنش آبی بر خصوصیات مورفولوژیکی ریشه کنجد، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی پارس آباد در استان اردبیل اجرا گردید. در این آزمایش آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح (50، 75 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) و ده رقم کنجد به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه نیاز آبی کنجد از نرم افزار CROPWAT (روش پنمن-­­­مانتیث) مطابق روش فائو-56 استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که بین ارقام و رژیم‌های آبیاری از نظرخصوصیات ریشه اختلاف معنی­دار وجود دارد. اثر متقابل آبیاری در رقم نیز در اکثر صفات معنی­دار شد. همچنین، مقایسه میانگین­ها نشان داد که با اعمال تنش خشکی، قطر، حجم، سطح، وزن تر و خشک ریشه در رقم­های مورد مطالعه کاهش یافت. در این تحقیق اختلاف ارقام از نظر سیستم ریشه، قابل ملاحظه بود که باید در به­نژادی کنجد برای مقاومت به خشکی، صفات ریشه مورد استفاده قرار گیرد. گروه­بندی ارقام نشان داد که ارقام کرج 1 و اولتان با داشتن سیستم ریشه مطلوب متحمل به تنش کم­آبی بودند. ارقام هندی 14 و یلو وایت سیستم ریشه­ای ضعیف­تری داشتند. از نسل­های حاصل از  تلاقی ارقام متحمل و حساس می­توان به‌منظور تولید جمعیت­های در حال تفرق برای مطالعات ژنتیکی و مولکولی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of water deficit stress on root morphological characters in sesame cultivars Y

چکیده [English]

In order to study the effect of water deficit on root morphological treat of sesame, a three replicated split plot experiment was conducted based on randomized complete block design during 2008- 2009 growing season in Agriculture and Natural Resources Research Center in Parsabad, Ardabil province. In this experiment, irrigation as the main factor with three levels (100 (field capacity), 75 and 50 percent of plant water requirement) and ten sesame cultivars as the secondary factor were included. To calculate the water requirement of the sesame, the CROPWAT software (Penman- Monteith method) was used according to FAO-56. Results showed that difference between cultivars and irrigation regimes in respect to root treat was significant at root characters. Also, interaction between cultivars and irrigation regimes were significant in all traits. Comparing of means showed that under water deficit condition, all root treats (diameter, volume and surface, wet and dry mater), were reduced. In this study difference among cultivars in respect to root system was considerable and should be considered in drought résistance breeding programs. Grouping of cultivars showed that the Karaj1, and Ultan cultivars with suitable root system, were tolerant cultivars against water deficit. The Indian14 and Yellowhite cultivars had weaker root system. Generations which are derived from crossing between tolerant and susceptible cultivars could be used as segregating population in genetic and molecular studies.