بررسی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های مختلف گندم با استفاده از تجزیه و تحلیل‌های چندمتغیره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی و ارزیابی تنوع فنوتیپی و ژنتیکی در جمعیتی متشکل از 94 لاین‌ دبل‌هاپلوئید، والدین و  5 رقم بومی ایرانی گندم نان (Triticum aestivum L.) انجام گردید. سیزده صفت زراعی و مورفولوژیک شامل عملکرد دانه در واحد سطح، شاخص برداشت، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، تراکم سنبلچه، وزن صد دانه، تعداد پنجه کل، تعداد پنجه بارور، تعداد پنجه نابارور، طول و عرض برگ پرچم، ارتفاع بوته و تعداد گره طی 4 سال زراعی (1388-1385) در شرایط مزرعه در قالب طرح‌های مستطیل  لاتیس سه‌گانه بررسی گردید. نتایج حاصل از تجزیه تشخیص متعارف (CDA) نشان داد که دو متغیر (مؤلفه) متعارف معنی‌دار بوده و متغیر متعارف اول ‌که شامل صفات تعداد دانه در سنبله (68/0)، تعداد پنجه(19/0-)، تراکم سنبلچه (40/0-)، وزن صددانه (33/0)، طول سنبله (30/0)، تعداد پنجه‌بارور (19/0-) و عملکرد دانه (27/0) بود، بیشترین نقش (85/0) را در تفکیک ارقام داشت زیرا این صفات بیشترین ضرایب را (صرفنظر از علامت) در تابع یک داشتند. همچنین متغیرهای متعارفی که نقش مهمی داشتند در گروه‌بندی ارقام به زیرگروه‌ها استفاده گردیدند. تجزیه خوشه‌ای نیز تقریباً در تأیید نتایج تشخیص متعارف، ارقام را به گروه‌های مشابه تفکیک نمود. در این تحقیق، تجزیه تشخیص متعارف در بررسی تنوع ژنتیکی صفات زراعی که بهترین توصیف را از تنوع بین ارقام داشتند، مؤثرتر از روش‌های تجزیه خوشه‌ای و مؤلفه‌های اصلی واقع گردید.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating genetic diversity and classification of diverse wheat genotypes using multivariate analysis methods

چکیده [English]

This experiment was conducted to investigate and evaluate the phenotypic and genotypic diversity of a population including of 94 doubled-haploids lines, their parents and five Iranian local bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars. Thirteen agronomic and morphologic traits were recorded including; grain yield per unit area, harvest index, spike length, seed number per spike, spikelet density, total tiller number, fertile & infertile tiller number, flag leaf length & width, plant height and number of node during four cultivation years (2006-2009) at field conditions using lattice design. The results of canonical discriminate analysis (CDA) showed that two canonical variables (components) were significant, where the 1st canonical variables including; seed number per spike(0.68), tiller number(-0.19), spikelet density(-0.4), 100 grain weight(0.33), spike length(0.3), fertile tiller number(-0.19) and grain yield(0.27), had a great contribution(0.85) in fractionating the cultivars because these trait had the most coefficients of function 1(irrespective to related sign). Moreover, the canonical factors which had important role classify were used to the groups. Cluster analysis could also categorize the cultivars in accordance to the results of CDA. In this study, the CDA has been effectively utilized to investigate genetic diversity of agronomic traits, which had the best interpretation of traits of diversity among cultivars. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Bread wheat (Triticum aestivum L.)
  • Canonical discriminant analysis (CDA)
  • genetic diversity