تأثیر شرایط محیطی بر بنیه بذر سویای نواحی مختلف ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

شرایط محیطی در طی نمو، رسیدگی و حتی در طی دوره­ی پس از برداشت بذور سویا می­تواند روی جوانه­زنی و بنیه بذور حاصله تأثیر بگذارد و گستره وسیعی از عوامل از جمله: شرایط آب و هوائی منطقه (بارش، دما، رطوبت نسبی و..)، انواع تنش­ها، تغذیه و سایر را در بر می­گیرد. برای پی بردن به تأثیرشرایط محیطی محل تشکیل بذر روی بنیه بذور حاصله، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی (طرح آشیانه­ای) در آزمایشگاه بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان با 14 محموله بذری داخل رقم شامل: دی­پی­ایکس(گرگان، گنبد، علی­آباد، آزاد شهر و کردکوی)، سحر (گرگان، گنبد، ساری، بابلسر، کردکوی و علی­آباد)، ویلیامز (اردیبل و گنبد) و هیل ساری، جمع‌آوری شده از نواحی مختلف ایران، به­ اجرا در آمد. برای شناخت اختلاف توده­های بذری از نظر بنیه بذر در ابتدا آزمون­­های رشد گیاهچه، جوانه­زنی استاندارد و در مرحله بعد آزمون تسریع پیری انجام شد و بدنبال آن آزمون رشد گیاهچه و جوانه­زنی نیز روی بذور زوال یافته اجرا گردید. نتایج نشان داد که شرایط محیطی به شکل معنی­داری سبب ایجاد بنیه­های مختلف بذر در محموله­های بذری داخل هر رقم شده ­است. از بین 5 محموله رقم دی­پی­ایکس، محموله گرگان و کردکوی به‌ترتیب بیشترین و کمترین بنیه بذر را از خود نشان دادند. محموله بابلسر و ساری از رقم سحر نیز بهتر از سایرین عمل کردند و محموله کردکوی با هدایت‌الکتریکی 46/26 میکرو زیمنس بر سانتی‌متر از کمترین بنیه بذر در بین محموله­های رقم سحر برخوردار بود. در بین محموله­های رقم ویلیامز نیز بالاترین درصد جوانه‌زنی و کمترین نشت الکترولیت را محموله اردبیل از خود بروز داد. همبستگی منفی معنی­داری نیز بین نتایج آزمون هدایت‌الکتریکی با آزمون رشد گیاهچه و درصد گیاهچه نرمال بدست آمد و هر دو آزمون به­خوبی تفاوت محموله­های بذری از نظر بنیه بذر را نمایان ساختند. بنابراین نظر به نقش بارز محیط در شکل‌گیری درجات مختلف بنیه بذور در داخل یک رقم مشابه، در تعیین منطقه مناسب برای تولید بذر با بنیه بالا، اطلاع تولید کنندگان بذر از شرایط آب و هوایی، تغذیه­ای و غیره بسیار مهم خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of environmental conditions on soybean seed vigor in different area of Iran

چکیده [English]

Environmental conditions including metrological parameters (precipitation, temperature, humidity and etc.) various stresses and nutrition, could affect  germination and  seeds vigor during of development, ripping and leven after harvesting of soybean seed. For this, experiments of completely randomized design ( as Nested)by four replications were performed in seed laboratory of Gorgon University of Agricultural Science and Natural Resources. Treatments were 14 seed ladings of four soybean cultivars viz. of DPX (Gorgan, Gonbad, Azad-shahr Ali-abad and Kurd-koy), Sahar (Gorgan, Gonbad, Sari, Babolsar, Ali-abad and Kurd-koy), Williams (Ardabil; Gonbad) and Hill (Sari). First, standard germination and seedling growth test and then, accelerated aging test were done following by standard germination and seedling growth on degraded seeds. Results showed that environmental conditions have been caused different classes of seed vigor in seed ladings of every cultivar. Among 5 lading of DPX cultivar, Gorgon and Kurd-kuy ladings had the most and least seed vigor respectively. Babolsar and Sari ladings were superior than others in Sahar cultivar in respect to seed vigour and Kurd-kuy ladings had the least vigor (EC=26.46 µs. cm-1). Among Williams’s ladings, Ardabil lading had the most germination percentage and the least Electrolyte leading.  There was significantly negative correlation between results of electrical conductivity test and seedling growth and normal seedling percentage test.  Therefore, it seems that more farmer knowledge of farmers on site-specific and these environmental conditions could result in different seed vigor in the same cultivar. Environmental conditions help to select suitable area for seed production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • environmental conditions
  • Seed lading
  • Soybean seed vigor