اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت آنزیم‎های گلیکولیتیک- تخمیری در گیاهچه پنبه (Gossypium hirsutum L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

تنش غرقابی یکی از مشکلات کشت پنبه در مناطق پرباران می‎باشد که در مراحل اولیه تأثیر نامطلوبی بر رشد گیاه می‎گذارد. به‌طوری‌که با وقوع بارندگی در اوایل تا اواسط فصل بهار در مزارع بدون زه‌کش مناسب، حالت غرقابی ایجاد می‎گردد. همچنین با وقوع بارش دمای خاک و محیط نیز کاهش می‎یابد. به‌منظور بررسی اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت آنزیم‎های گلیکولیتیک- تخمیری در پنبه، آزمایشی در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل طول دوره غرقابی (0، 24، 48 و 96 ساعت) و دما (16، 20 و 25 درجه سانتی‎گراد) بودند. نتایج نشان داد که سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته، کلروفیل و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر با افزایش طول دوره غرقابی از 0 به 96 ساعت و کاهش دما از 25 به 16 درجه‎ سانتی‎گراد کاهش یافتند؛ گرچه اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته معنی‎دار بود. نتایج نشان داد که آنزیم‎های الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز تحت‌تأثیر طول دوره غرقابی و دما قرار گرفتند؛ اما اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر فعالیت آنزیم فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز معنی‎دار بود. بنابراین می‎توان نتیجه‎گیری نمود که در شرایط غرقابی، با کاهش دما رشد پنبه نیز کاهش می‎یابد. همچنین با توجه به این‌که فعالیت آنزیم‎های الکل دهیدروژناز و فروکتوز 1و6 بیس فسفات آلدولاز در شرایط غرقابی روند افزایشی را نشان می‎دهند می‎توانیم از این دو آنزیم به‌عنوان مارکر و نشانگر مناسب برای تعیین ارقام و ژنوتیپ‎های مقاوم به غرقابی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Waterlogging period duration and temperature effects on vegetative properties and glycolytic-fermentative enzymes activity in cotton seedling (Gossypium hirsutum L.) *

چکیده [English]

Waterlogging is one of the problems of cotton-growing in rainy regions which affects adversely plant growth in the early stages. So that rainfall causes waterlogging in early to mid spring in the fields without proper drainage. Also, rainfall declines soil and environment temperatures. To investigate the effects of waterlogging period duration and temperature on vegetative properties and glycolytic-fermentative enzymes activity in cotton, an experiment was carried out in laboratory and green house at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. Experimental treatments were the waterlogging period duration (0, 24, 48 and 96 h) and temperature (16, 20 and 25 ˚C). The results showed that increasing waterlogging period duration from 0 to 96 h and decreasing temperature from 25 to 16 ˚C led to decrease of leaf area, plant height and dry weight, chlorophyll and Fv/Fm ratio. However, the interaction of waterlogging period duration and temperature was significant only on leaf area, plant height and dry weight. The results showed that alcohol dehydrogenase and fructose-1,6-bisphosphate aldolase enzymes was affected by waterlogging period duration and temperature; but the interaction of waterlogging period duration and temperature was significant only on fructose-1,6-bisphosphate aldolase activity. So it can be concluded that in waterlogging conditions, decreasing temperature led to decrease cotton growth. Also, according to that alcohol dehydrogenate and fructose-1,6-bisphosphate aldolase enzymes activity show an increasing trend in waterlogging conditions, we can use from both enzymes as proper marker in order to determination of tolerant genotypes to waterlogging.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glycolytic-fermentative enzymes
  • Cotton
  • Vegetative properties
  • Temperature
  • waterlogging