تأثیر محلول پاشی ریزمغذی‌های آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و روغن ارقام کنجد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

این پژوهش به‌منظور ارزیابی تأثیر محلول پاشی ریزمغذی‌های آهن، روی و کلسیم بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد 7 رقم کنجد در سال زراعی 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت­های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل 4 عامل محلول سولفات آهن، سولفات روی، نیترات کلسیم و تیمار شاهد (آب) و عامل فرعی شامل 7 رقم کنجد (یکتا، ورامین 237، کرج 1، برازجان 2، جیرفت 13، بوشهر 2 و داراب 14) بودند. نتایج تجزیه واریانس اختلاف‌های معنی‌داری را بین 4 تیمار ریزمغذی در مورد صفات تعداد دانه در کپسول، وزن هزاردانه، تعداد دانه در بوته، درصد روغن و عملکرد دانه و روغن نشان داد، ولی اثر متقابل رقم در ریزمغذی برای هیچ‌کدام از صفات به‌جز درصد روغن (01/0P<) معنی‌دار نشد. عنصر روی بیش‌ترین تأثیر را بر عملکرد دانه (37/1 برابر)، تعداد دانه در کپسول (30/1 برابر) و عملکرد روغن (41/1 برابر) در مقایسه با تیمار شاهد داشت. بیش‌ترین همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در بوته (95/0) و تعداد کپسول در بوته (93/0) مشاهده شد. با تجزیه رگرسیون گام به گام 4 صفت تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، تعداد شاخه‌های فرعی و تعداد دانه در کپسول به‌ترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. در این آزمایش عناصر کلسیم و روی بیش‌ترین تأثیر را در افزایش درصد روغن و عملکرد دانه و روغن کنجد داشته و دو رقم بوشهر و برازجان با بالاترین عملکرد دانه و عملکرد روغن  به‌عنوان بهترین ارقام معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of spraying micronutrients Fe, Zn and Ca on grain and oil yield of sesame (Sesamus indicum L.) varieties

چکیده [English]

This study was performed in order to evaluate the effects of spraying micronutrients iron, zinc, calcium on yield and yield components of seven sesame varieties on 2007 cropping season in research farm of Shahed University. The experiment was performed as split-plot based on randomized complete blocks design with three replications. The main factor included FeSo4, ZnSo4, CaNo3 and control (water) solutions. The sub-main factors were seven varieties (Yekhta, Varamin 237, Karaj 1, Borazjan 2, Jiroft 13, Bushehr 2 and Darab 14) of sesame. The results of variance showed significant differences among micronutrients on seeds per capsule, 1000-seed weight, oil percent and grain and oil yields. The cultivar×micronutrient interactions were not significant for all traits exception for oil percent (P<0.01). Zinc was highly affected grain yield (1.37 fold), seeds per capsule (1.30 fold) and oil yield (1.41 fold) in comparison with control treatment. The highest significant correlation observed between grain yield with seeds per plant (0.95) and grain yield with capsule per plant (0.93). According to stepwise regression analysis four traits, seeds per plant, 1000-seed weight, Secondary branches number and seeds per capsule were entered in regression equation. In final conclusion, this survey showed that zinc and calcium were the best micronutrients to increase oil and grain yields of sesame and the cultivars Bushehr 2 and Borazjan 2 were introduced as the best cultivars with high grain yield (27.5 and 24.1 gr.plant-1) and high oil yield (13.8 and 12.6 gr.plant-1).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calcium nitrate
  • iron sulfate
  • Oil
  • fertilizer
  • Zinc sulfate