تأثیر منابع مختلف فسفر بر عملکرد و جذب عناصر آفتاب‌گردان تحت دو سیستم کشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

کودهای زیستی، متشکل از ریزموجودات مفید، به‌عنوان جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در تولید محصولات زراعی در سامانه‌های کشاورزی پایدار محسوب می‌‌گردند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر، قارچ‌‌های میکوریزا و اندوفیت بر عملکرد و جذب عناصر آفتاب‌گردان در کشت آن با شبدرهای ایرانی و برسیم در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در سال 1388 انجام شد. عوامل آزمایش شامل قارچ میکوریزا Glomus mosseae، قارچ اندوفیت Piriformospora indica، باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر (Bacillus lentus + Pseudomonas putida)، کود شیمیایی کامل، خاک غیراستریل، خاک استریل و سیستم کاشت در دو سطح کشت و کشت نکردن مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم زیر پوشش آفتاب‌گردان بودند. نتایج آزمایش نشان‌دهنده سودمندی‌های تلقیح گیاه آفتاب‌گردان با قارچ میکوریز و اندوفیت و نیز تلقیح با باکتری‌های افزاینده رشد در مقایسه با عدم کاربرد آن‌ها بر جذب عناصر و عملکرد دانه آفتاب‌گردان بود. کشت زیر پوشش آفتاب‌گردان با مخلوط دو شبدر ایرانی و برسیم موجب افزایش میزان نیتروژن دانه و اندام‌‌های هوایی و نیز میزان فسفر دانه آفتاب‌گردان گردید، اما تأثیری بر میزان فسفر اندام‌‌های هوایی، عملکرد دانه و عملکرد زیست‌توده نداشت. با توجه به نتایج به‌دست آمده، کاربرد باکتری‌‌های حل‌کننده فسفر، قارچ‌‌های میکوریزا و اندوفیت و نیز کشت لگوم‌ها زیر پوشش کانوپی آفتاب‌گردان می‌تواند راه‌کاری برای طراحی زراعت آفتاب‌گردان در یک روش کشت زراعی کم نهاده باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of the various sources of phosphorus on yield and nutrient uptake of sunflower under two cropping system

چکیده [English]

Biofertilizer is a substance which contains living microorganisms which can use instead of chemical fertilizer in sustainable crop production. The effects of phosphate solubilizing bacteria; root endophytic fungi (EF) Piriformospora indica, and Arbuscular mycorrhizal fungus (AMF) Glomus mosseae on growth and nutrient uptake of sunflower plants grown in mixture with two clover species, Persian clover and berseem clover, were investigated at the experimental farm of Ilam agriculture center. The treatments were consisted of sunflower colonized and non-colonized by P. indica or Glomus mosseae, inoculated by phosphate solubizing bacteria (Bacillus lentus + Pseudomonas putida), non-fertilizer soil, non-sterilized and sterilized soil, and two cropping system which consisted of mixture clover of Persian clover and brseem clover at the ration of 1:1 under sunflower canopy. Result indicated the benefits of colonization of sunflower plants with mycorrhizal and endophytic fungi as well as inoculated with bacteria on increasing growth, nutrient uptake and yield compared with their non-application of sunflower. Sunflower cultivation covered with a mixture of two clovers spices achieve increased yield and shoot nitrogen and phosphorus of sunflower seeds, but no effect on shoot phosphorus, grain yield and biomass yield. According to the results, the use of phosphate solubilizing bacteria, mycorrhiza and endophytic fungi and legumes cultivated under canopy cover could be a mechanism for designing sunflower farming under system with low input.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glomus mosseae
  • Piriformospora indica
  • Phosphate solubizing bacteria
  • Sunflower
  • Mixure cropping