ارزیابی تحمل به خشکی در ارقام و لاین‌های پیشرفته سورگوم دانه‌ای در شرایط تنش کم‌آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ارقام و لاین‌های پیشرفته سورگوم دانه‌ای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 1388 اجرا شد. در این آزمایش اعمال تیمار آبیاری در 3 سطح به‌صورت آبیاری پس از 60 میلی‌متر (آبیاری نرمال)، 120 میلی‌متر (تنش ملایم) و 180 میلی‌متر (تنش شدید) تبخیر از سطح تشتک تبخیر به‌عنوان عامل اصلی و 10 رقم و لاین پیشرفته سورگوم دانه‌ای (کیمیا، پیام، سپیده، KGS27، KGS32، KGS23، KGS19، KGS15، KGS36 و KGS25) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج ارزیابی با استفاده از شاخص‌های مختلف تحمل به خشکی نشان داد که براساس شاخص حساسیت به تنش (SSI) و شاخص تحمل (TOL) ارقام پیام و سپیده و لاین‌های KGS19 و KGS15 به‌عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند. براساس شاخص‌های تحمل به تنش (STI) و میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) رقم کیمیا با عملکرد دانه به‌میزان 7/12026 کیلوگرم در هکتار در شرایط بدون تنش و عملکرد دانه 3/7663 کیلوگرم در شرایط تنش و لاین KGS32 با عملکرد دانه به‌میزان 9/12973 کیلوگرم در شرایط بدون تنش و عملکرد دانه 6/8830 کیلوگرم در شرایط تنش به‌عنوان ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در هر دو محیط شناخته شدند. شاخص عملکرد (YI)، رقم کیمیا و لاین‌های KGS32 و KGS36 را به‌عنوان ژنوتیپ‌هایی با بالاترین میزان عملکرد در محیط تنش تعیین نمود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of drought tolerance in cultivars and Advanced grain sorghum lines under low irrigation stress conditions

چکیده [English]

In order to evaluate drought tolerance of cultivars and advanced grain sorghum lines, an experiment was conducted as split-plot on randomized complete blocks design with three replications at experimental field of seed and plant Improvement Institute, Karaj in 2009. Three levels of irrigation regimes including normal irrigation (IR0=60 mm), moderate stress (IR2=120 mm) and sever stress (IR3=180 mm evaporation from the surface evaporation pan) were the main plot and the subplots were ten cultivars and advanced lines including (Kimiya, payam, sepeede, KGS27, KGS32, KGS23, KGS19, KGS15, KGS36, KGS25). Results using stress susceptibility index (SSI) and tolerance index (TOL) revealed that Payam and Sepeede cultivars and KGS19 and KGS15 lines are more tolerant than others. Stress tolerance index (STI) and geometric mean productivity (GMP), that their higher values indicate the tolerance of cultivars under stress, revealed kimiya cultivar with grain yield 12026.7 Kg ha-1 in non-stress conditions and grain yield 7663.3 Kg.ha-1 in stress conditions and KGS32 line with grain yield 12973.9 Kg.ha-1 in non-stress conditions and grain yield 8830.6 Kgha-1 in stress conditions, as genotypes with highest yield in both optimum irrigation and drought conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Grain yield
  • Grain sorghum
  • Stress tolerant indices
  • Drought stress