2دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان
چکیده
سابقه و هدف: در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا، فشار زیادی برای استفاده از آب‌های لب شور در آبیاری گیاهان وجود دارد. در نتیجه شناسایی گیاهان و ارقام مقاوم به شوری مورد نیاز می‌باشد. سودمندی ورمی‌کمپوست در کاهش اثرات زیان‌بار شوری در برخی گیاهان گزارش گردیده است. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر 4 سطح شوری آب آبیاری (شامل 15/1، 4، 7 و 10 دسی‌زیمنس بر متر) بر صفات کمی و کیفی چهار رقم کلزا (شامل سه رقم هایولا 4815، 308 و 401 و رقم RGS 003) در شرایط کاربرد 10 تن بر هکتار کود ورمی‌کمپوست، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آزمایش در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان به صورت گلدانی در محیط آزاد و در زیر سایه‌بان (به منظور محروم کردن گیاه از دریافت بارندگی) انجام شد. به منظور جلوگیری از اثر سمیت ویژه برخی یون‌ها، برای تهیه سطوح متفاوت شوری از ترکیب چهار نمک CaCl2، NaCl، MgCl2، MgSO4با نسبت وزنی برابر استفاده گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد که صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، عملکرد روغن، کارایی مصرف آب دانه و کارایی مصرف آب دانه روغن کلزا به صورت معنی‌داری تحت تاثیر رقم قرار گرفتند. آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد که در همه صفات مورد بررسی، بجز شاخص برداشت، رقم هایولا 401 برتر از سایر ارقام بود، اگرچه در برخی صفات این برتری از نظر آماری معنی‌دار نبود. در مقابل، رقم RGS 003 نیز کمترین میزان عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب دانه را دارا بود. میزان عملکرد دانه و کارایی مصرف آب دانه رقم هایولا 401 نسبت به رقم RGS 003 حدود 23 درصد بیشتر بود. نتایج نشان داد که اثر شوری فقط بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و کارایی مصرف آب دانه معنی‌دار بود. بر اساس آزمون مقایسه میانگین‌ها، کمترین میزان صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و کارایی مصرف آب دانه در شاهد (15/1 دسی‌زیمنس بر متر) و بیشترین میزان این صفات در تیمار شوری آب آبیاری 7 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده گردید و افزایش بیشتر شوری موجب کاهش این صفات گردید. همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر هیچ یک از صفات مورد بررسی معنی‌دار نبود. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد افزایش صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و کارایی مصرف آب دانه تا شوری 7 دسی‌زیمنس بر متر به دلیل افزایش جذب مواد غذایی از محلول خاک، کاهش قابلیت آبشویی مواد غذایی از محلول خاک (به دلیل کاهش قابلیت حلالیت آب) و تحریک گیاه جهت مقابله با تنش بوده است. همچنین کاربرد کود ورمی‌کمپوست از طریق بهبود شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک توانست موجب افزایش آستانه تحمل به شوری ارقام مورد بررسی گردد.
The effects of salinity stress levels on quantity and quality traits of different cultivars of canola under application of vermicompost
چکیده [English]
Background and objectives: There is an increasing pressure to apply low quality brackish waters for plant irrigation in the arid and semi- arid areas of the world. Consequently, there is a demand to identify the salt tolerant of conventional crops and varieties. Vermicompost usefulness has been reported in reducing the harmful effects of salinity on some plants. Materials and methods: In order to investigate the effects of four salinity levels (including 1.15, 4, 7 and 10 dS.m-1) on quantity and quality traits of four cultivars of canola (Hyola 4815, 308 and 401 and RGS 003) under application of 10 Ton.ha-1 vermicompost, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with 3 replications. Pot experiment was conducted in a semi- controlled environment. In order to avoid toxic effects of some ions, different levels of salinity were prepared of the composition of different salts as equal weight ratio. Results: The results showed that cultivar significantly affected the seed yield, biological yield, harvest index, oil yield, seed water use efficiency and oil water use efficiency. Means comparison test indicated that Hyola 401 cultivar had the highest value in whole traits, except in harvest index, although this primacy was not significant in some traits. In contrast, RGS 003 cultivar had the lowest value of seed yield, harvest index and seed water use efficiency. In comparing with RGS 003 cultivar, Hyola 401 has plus 23% seed yield and seed water use efficiency. Also, the results showed that the effect of salinity on seed yield, biological yield and seed water use efficiency was significant. On the base of means comparison test, the lowest value of seed yield, biological yield and seed water use efficiency have been observed in control salinity treatment (1.15 dS.m-1). Highest value of those traits observed in irrigation water salinity 7 dS.m-1 and more increasing of the salinity had an adverse effect. Interactions of salinity and cultivar had no effects on considered traits. Conclusion: It seems that increasing in seed yield, biological yield and seed water use efficiency in salinity level of 7 dS.m-1is due to the increasing absorption of nutrients from the soil, less leaching of nutrients from the soil because of reduced water solubility and stimulates the plant to cope with the stress led to an increase in those attributes. Also, application of vermicompost led to increasing salinity threshold of canola cultivars because it improves the soil physical and chemical condition.
ابتدای صفحه