تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه آفتابگردان در سطوح مختلف نیتروژن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز و مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد واحد دهواز

چکیده

سابقه و هدف: در شرایطی که گیاه آفتابگردان با تنش رطوبت مواجه باشد لازم است که مدیریت کاشت به گونه‌ای تغییر یابد که ضمن بدست آوردن عملکرد قابل قبول بر بازده مصرف منابع تولید افزوده گردد، این امر از یک طرف از هزینه تولید می‌کاهد و از طرف دیگر ممکن است از مصرف بی مورد نیتروژن که با افزایش عملکرد همراه نیست جلوگیری به عمل ‌آورد. و در ضمن به حفظ یا بهبود کیفیت آب‌های زیرزمینی کمک کند.

مواد و روش‌ها: این تحقیق در تابستان سال 1389 در مزرعه‌ای واقع در شهرستان حمیدیه که از شهرستان‌های استان خوزستان می‌باشد (عرض جغرافیایی 31 درجه و 33 دقیقه و طول جغرافیایی 48 درجه و 10 دقیقه با ارتفاع 13 متر از سطح دریا) اجرا شد. خاک محل انجام تحقیق دارای بافت رسی- لومی با 7/7 = pH ، هدایت الکتریکی 3/1 دسی زیمنس بر متر و نیتروژن کل 08/0 درصد بود. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژی و عملکرد گیاه آفتابگردان در سطوح مختلف نیتروژن این پژوهشی با استفاده از آفتابگردان هیبرید میان‌رس ایروفلور اجرا شد. این پژوهش بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیــمار آبیاری به عنوان کرت اصلی در سه سطح آبیاری مطلوب، تنش ملایم رطوبتی و تنش شدید رطوبتی که به ترتیب آبیاری بر اساس تخلیه 50 ، 70 و 90 درصد رطوبت قابل استفاده اعمال گردید. و تیمار نیتروژن به عنوان کرت فرعی در سه سطح 80 ،140 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار اعمال شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد عملکرد دانه و مقادیر پرولین و کلروفیل a و b تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفتند. تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار عملکرد دانه، میزان کلروفیل a و b و میزان رطوبت نسبی برگ گردید، اما میزان پرولین گیاه را افزایش داد. علت اصلی کاهش عملکرد دانه در تیمارهای تنش خشکی، کاهش تعداد دانه در طبق و وزن دانه بود. ببین مقادیر مختلف مصرف نیتروژن از لحاظ عملکرد دانه، درصد پروتئین و میزان کلروفیل a و b اختلاف معنی‌دار بود. با افزایش کار برد نیتروژن در شرایط آبیاری مطلوب و تنش ملایم خشکی، این صفات بطور معنی‌دار افزایش یافتند.

نتیجه گیری: در این تحقیق در شرایط تنش شدید خشکی مصرف مقادیر کم نیتروژن و در شرایط مطلوب تا تنش ملایم خشکی مصرف مقدار 140 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مناسب بود. بنابراین با توجه به گوناگونی شرایط محیطی از نظر آبیاری، مقادیر مختلف نیتروژن ( کاربرد 80، 140 و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) برای افزایش عملکرد دانه آفتابگردان رقم ایروفلور ایجاد شرایط مطلوب از نظر تامین آب و مدیریت در مصرف نیتروژن حائز اهمیت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Effect of drought stress on physiological characteristics and seed yield of sunflower at different levels of nitrogen

چکیده [English]

Background and Purpose: In the case of sunflower plant moisture stress faced with the need to change to maintain Crop management while achieving acceptable performance on the efficiency of resources course of action. This reduces the cost of production on the one hand and on the other hand may prevent unnecessary usage of nitrogen that is not associated with increased functionality provides. And also help to maintain or improve the quality of groundwater.

Material and Method: :The study in the summer of 2010 in a farm located in the city Hamidieh the city of Khuzestan province (latitude 31 degrees 33 minutes and longitude 48 degrees, 10 minutes with a height of 13 meters above sea level) was conducted. Textured loamy clay soil research with pH 7.7 , electrical conductivity of 3.1 ds.m and Total nitrogen was 0.08%. To evaluate the effect of drought stress on physiological characteristics and yield of sunflower in different levels of nitrogen The study was conducted using hybrids between Euroflour clay. The study split-plot in a randomized complete block design with three replications. Irrigation as the main card at three levels of optimum irrigation, moderate stress and severe water stress that irrigation water by discharging 50, 70 and 90 percent moisture were applied. And nitrogen as subplots in three levels of 80, 140 and 200 kg of nitrogen per hectare was applied.

Results: The results showed that grain yield, proline, chlorophyll a and b Received under drought conditions Drought stress caused a significant decrease in grain yield, chlorophyll a and b and the relative humidity leaf, but increased the amount of proline. The main reason for the reduction of grain yield in drought stress treatments, reducing the number of seeds per head and seed weight. See different amounts of nitrogen in terms of grain yield, protein and chlorophyll a and b were significant. With increasing use of nitrogen in optimum irrigation and drought moderate stress, these attributes significantly increased.

Conclusion: The results showed severe water stress and low nitrogen consumption in moderate drought stress conditions favorable to the consumption of 140 kg nitrogen per hectare is recommended. According to various environmental conditions in terms of irrigation, nitrogen (using 80, 140 and 200 kg N ha) To increase the yield of sunflower seeds Euroflour the creation of favorable conditions in terms of water supply and management is important in nitrogen.

Keywords: drought, Euroflour varieties, Sunflower, nitrogen, yield

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sunflower
  • Drought stress
  • Euroflour varieties
  • Yield
  • Nitrogen