بررسی تأثیر نوع بقایا، مدیریت بقایا و نیتروژن بر عملکرد و کیفیت گندم دوروم (Triticum durum L.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 عضو هیات علمی گروه زراعت دانشگاه شهید چمران

چکیده

چکیده
سابقه و هدف: وجود اقلیم خشک در کشور، عدم تناوب صحیح زراعی، جمع آوری، سوزاندن و خارج کردن بقایای گیاهی از زمین زراعی، مصرف بی رویه کودهای شیمیایی و عدم مصرف کودهای آلی، موجب شده است که میزان مواد آلی در خاک‌های کشور کمتر شود که این مسئله باعث کاهش حاصل‌خیزی خاک و به دنبال آن کاهش عملکرد محصول شده است (16). ترکیب بقایای گیاهی یا نگه‌داری آن‌ها در سطح خاک باعث بهبود کیفیت خاک می‌شود (6 و 33). بقایای گیاهی می‌توانند منبع پایداری برای تولید سوخت زیستی و دیگر تولیدات صنعتی باشد. به هر حال، حذف آن‌ها از سطح مزرعه ممکن است اثرات منفی روی تولید محصول و کیفیت محیط زیست داشته باشد. نتایج آزمایشی نشان داد که حذف بقایا روی کربن آلی خاک اثر داشت و این اثرات در جایی بیش‌تر نمایان شد که میزان بالاتری از بقایا حذف شده بود (32).
مواد و روش‌ها: آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. فاکتور اول شامل نوع بقایا (کلزا و گندم)، فاکتور دوم، مدیریت بقایا (سوزاندن، برگرداندن 30% بقایا به خاک و حذف بقایا) و فاکتور سوم مدیریت نیتروژن (اوره kg/ha) 150)، کود بیولوژیک آلکازوت پلاس + اوره معمولی (kg.ha-1 75 ) و اوره با پوشش گوگردیkg/ha) 75) بود. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل عملکرد و پروتئین دانه، نیتروژن، پتاسیم و فسفر قابل جذب خاک و گیاه بودند. رقم مورد نظر بهرنگ، با تراکم 350 بوته در متر مربع و در کرت‌هایی به طول 3 و عرض 2 متر صورت گرفت. عملیات برداشت در اواخر فروردین ماه 1394 پس از رسیدگی کامل انجام شد.
یافته‌ها: نتایج آزمایش بر روی صفات نشان داد که بیش‌ترین عملکرد دانه با ( t.ha-192/6) از کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود اوره و سوزاندن بقایای کلزا به‌دست آمد. تیمار برگرداندن بقایای کلزا و کاربرد اوره با پوشش گوگردی بیش‌ترین مقدار پروتئین دانه را با 25/15درصد و نیتروژن موجود در دانه را با 61/2 درصد دارا بود. بیش‌ترین مقدار فسفر و پتاسیم دانه به‌ترتیب مربوط به تیمارهای تلفیق کود بیولوژیک و شیمیایی به‌همراه حذف بقایای گندم و برگرداندن بقایای گندم با کاربرد اوره با پوشش گوگردی بود.
نتیجه گیری کلی: به طور کلی تیمار برگرداندن بقایای گیاهی اثر مثبتی بر صفات مورد بررسی داشته و تا حدی باعث افزایش در فراهمی عناصر موجود در خاک شده است. بیش‌ترین مقدار نیتروژن و فسفر خاک از تیمار برگرداندن بقایای کلزا به‌همراه کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار اوره به‌دست آمد. تیمار برگرداندن بقایای کلزا به‌همراه کاربرد مخلوط کود بیولوژیک و شیمیایی از لحاظ محتوای پتاسیم خاک نسبت به بقیه تیمارها عملکرد بهتری داشت. هر چند آتش زدن بقایای به دلیل وجود عناصر غذایی در ساختار آن و با توجه به این‌که بدون طی چرخه پوسیده شدن، عناصر غذایی را در اختیار گیاه قرار می‌دهد و در بیشتر صفات باعث افزایش شده اما این روند یک مسئله کوتاه مدت است و اگر به اثرات بعدی آن در بلند مدت نگاه شود، مضرات آن بیش‌تر از محاسن بوده و ادامه این روند علاوه بر تخریب ساختمان خاک به مرور زمان باعث کاهش عملکرد خواهد شد.
کلمات کلیدی: نوع بقایا، آلکازوت پلاس، اوره با پوشش گوگردی، گندم دوروم

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

different residue type and management and nitrogen on yield and quality of durum wheat(Triticum durum L.)

چکیده [English]

Abstract
Review and goals: Drought climate conition, no proper crop rotation, collection, and burning of crop residue, over dose application of che mical fertilizer and not application of organic fertilizer caused to decreasing in soil organic matter that the yield and the soil fertilization decreased. Crop residue is one of the most important conservation tillage factors for improving soil’s physical and chemical properties. Residue helps reduce surface runoff and soil loss, conserving soil moisture and improving soil microorganism populations, soil organic matter content, and soil hydraulic/ physical properties. Some researcher reported that the residue remowing affected soil organic carbon. The goal of this research was the evaluation the effects of residue type and management and nitrogen on yield, soil macronutrients and quality of durum wheat (Triticum durum L.) in Ahvaz condition.
Material and Methods:
In order to investigation the effect of different residue type and management and nitrogen on growth characteristics and yield of durum wheat (Triticum durum), an experiment was conducted at Agricultural Faculty of Shahid Chamran University of Ahvaz in 2012-2013.The experimental design was completely randomized block design, with three replications. The treatments including residue types(wheat and canola), residue management( residue burning, residue moving and 30%residue incorporated to the soil) and the third factor was different nitrogen resources(100%urea, 50% urea +Alkazotplus and sulfur seed coated urea). The measured traits were grain yield and protein and nitrogen, phosphorus and potassium of soil and plants. The Behrang cultivar was used with 350 plant/m2 density in 2*3 m plots. The harvest operation was at April 2015.
Results:
The results showed that the highest grain yield (6.92 tones/ha) was achieved at 150 kg/ha urea and canola burning residuse. Also the highest grain protein (15.25%) and nitrogen (2.61%) were observed at canola residue incorporated to the soil and sulfur seed coated urea. The highest grain phosphorus and potash were obtained at biological and chemical combination fertilizers + wheat residue remownig and wheat residue incorporated to the soil + sulfur seed coated urea respectively. Also the results revealed that the residue incorporated to the soil had positive effects and caused to more available the soil nutrients. The highest soil nitrogen and phosphprus were obtained at canola residue incorporated to the soil+ 150 kg/ha urea fertilizer. Also the combination of biological and chemical fertilizer+ canola residue incorporated to the soil had the highest soil potash contents.
Conclusion:
Totally the crop residue incorporated to the soil had positive effects on measured traits and conclouded to increased soil nutrient availability. The highest soil nitrogen and phosphorus were obtained at canola residue incorporated to the soil+ 150 kg/ha urea fertilizer. The canola residue incorporated to the soil+ combination of chemical and biological fertilizer treatments had the highest soil potassium contents. Although residue burning caused to uptake the soil nutrients in short term, but in long time, the disadvantages of this is more than advantages that it conlouded to destruction the soil structure and decreasing in grain yields.
Keywords: Residue type, Alkazotplus, Slow release urea and Durum wheat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Residue type
  • Alkazotplus
  • Slow release urea and Durum wheat