افزایش مقاومت گلرنگ به قارچ Pythium ultimum با روش انتخاب تحت شرایط مزرعه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

خسارت‌های ناشی از عوامل بیماری‌زا یکی از نگرانی‌های اصلی در کشت و تولید گلرنگ به‌شمار می‌رود. در بین روش‌های مختلف کنترل و کاهش خسارت ناشی از این عوامل استفاده از ارقام مقاوم مطمئن‌ترین روش محسوب می‌گردد. این مطالعه به‌منظور کارایی روش اصلاحی انتخاب در افزایش مقاومت ژنوتیپ‌های گلرنگ به بیمارگر Pythium ultimum در شرایط مزرعه طی سال‌های 1388 و 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان انجام شد. این پژوهش شامل دو بخش ارزیابی ژنوتیپ‌ها و انتخاب نتاج مقاوم‌تر در سال اول و ارزیابی نتاج انتخاب شده در سال دوم بود. بذور مورد استفاده یک‌بار دیگر در سال قبل از این آزمایش مورد انتخاب قرار گرفته بودند. آزمایش سال اول به‌صورت طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 6 ژنوتیپ شامل بذور انتخاب شده (بذور بوته‌های مقاوم در خاک آلوده به بیمارگر) و انتخاب نشده (بذور به‌دست آمده از بوته‌های کشت شده در خاک استریل) در 8 تکرار بود. آزمایش دوم در 3 محیط انجام شد. این محیط‌ها به‌ترتیب کشت بذور در خاک آلوده در دو مرحله اسفند 1388 (محیط 1)، اردیبهشت 1389 (محیط 2) و خاک استریل (محیط 3) بودند. به‌منظور آلوده‌سازی خاک از سوسپانسیون بیمارگر با غلظت 105 زئوسپور در میلی‌لیتر استفاده گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد که بوته‌میری ناشی از P. ultimum باعث کاهش سرعت سبزشدن بذور همه ژنوتیپ‌ها گردید. دو نسل انتخاب موجب شد تا درصد سبزشدن ژنوتیپ زرقان از 2/29 به 7/40، سیریان از 0/37 به 0/46 و 34074 از 7/41 به 2/64 افزایش یابد. در مورد سایر ژنوتیپ‌ها انتخاب تأثیری بر بهبود مقاومت به این بیمارگر نداشت. با توجه به تأثیر دو نسل انتخاب بر افزایش درصد و سرعت سبزشدن بذور در خاک آلوده به P. ultimum، انتخاب می‌تواند روش مؤثری در بهبود مقاومت به این بیماری در برخی از ژنوتیپ‌های گلرنگ ‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Improvement of resistance to Pythium ultimum in safflower by selection under field conditions

نویسندگان [English]

  • E. Nikmanesh 1
  • H. Pahlevani 2
چکیده [English]

Damage of the pathogens is one of the main limitations for cultivating and production of safflower. This study was performed to investigate reaction of safflower genotypes to Pythium ultimum during 2009 and 2010 under field conditions. The study was done in two parts, selection and evaluation of parents (part 1; 2009) and evaluation of the progenies (part2; 2010). In the first year, the experiment was performed as a randomized complete block design including selected seeds (seeds obtained on plants at infested soil) and unselected seeds (obtained seeds at sterilized soil) of 6 genotypes in 8 replications. In the second year, experiment was conducted in 3 different conditions. These conditions were included of two infested environments (environment 1 and 2) and one sterile environment. The suspension of 105 per ml zoospore was used for infection. Results showed that P. ultimum damping-off decreased speed of emergence. Selection increased percent of emergence of genotype Zargan from 29.25% to 40.75%, of Syrian from 37.0% to 46.0% and of 34074 from 41.7% to 64.2%. Improving of percent and speed of emergence in infested soil with P. ultimum showed that selection is an effective way for breeding resistance to this disease in some of safflower genotypes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Emergence
  • Pathogen
  • Seed
  • Susceptibility
  • Suspension