معیار گزینش ژنوتیپ‌های گندم تحت تنش شوری در استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

شوری یکی از مهم‌ترین موانع کشاورزی در اراضی زراعی می‌باشد و حدود نیمی از اراضی کشاورزی در ایران با مشکل شوری مواجه هستند. گندم مهم‌ترین محصول در تناوب اراضی شور استان گلستان می‌باشد. از آنجایی‌که اصلاح این خاک‌ها هزینه زیادی دارد، بنابراین دست‌یابی به ژنوتیپ‌های برتر تحت این شرایط ضروری به نظر می‌رسد. به این منظور 22 ژنوتیپ گندم که از آزمایشات مقدماتی انتخاب شده بودند با سه شاهد زاگرس، کویر و لاین امید بخش 4 در ایستگاه تحقیقات شوری آق‌قلا (محیط شور) و ایستگاه تحقیقات گرگان (محیط غیرشور) در سـال زراعی 85-1384 به‌صورت طرح لاتیس با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه ساده و مرکب دو محیط اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها نشان داد. همبستگی معنی‌داری بین شاخص برداشت و وزن هزار دانه با عملکرد در شرایط شور وجود داشت. در محیط غیرشور همبستگی بین عملکرد و شاخص برداشت معنی‌دار بود. واریانس ژنتیکی در محیط شور کمتر از محیط غیرشور بود در این صورت ژنوتیپ‌هایی انتخاب می‌شوند که متوسط تولید بالایی در هر دو محیط دارند و در بین ژنوتیپ‌هایی که در اولویت قرار گرفته بودند ژنوتیپ 26 پایداری عملکرد پایینی داشت و با توجه به عملکرد ژنوتیپ‌ها در هر دو محیط و پایداری ژنوتیپ‌ها در محیط شور و بیماری‌ها ژنوتیپ‌های 62، 56، 44، 80، 23، 81، 78 و 7 انتخاب شدند.

عنوان مقاله [English]

Selection criteria of wheat genotypes under salt stress in Golestan province

چکیده [English]

Almost half of agricultural lands in Iran are saline and it is one of the most important constraints in cultivated lands. Wheat is the most important crop in saline lands in rotation of Golestan province. Since saline soils amelioration is so expensive, achievement of genotypes with tolerant and high yield potential is essential. 22 genotypes of selective wheat of recent experiments with three local check (Zagros, Kavir and promising line of no. 4) were cultivated in two location contain saline research station of Ag-Gallah (saline condition) and Gorgan research station (non saline condition) in 2007 with three replications in latis experiment. The results of simple and combined analysis in two locations showed significant difference between genotypes. Significant correlation between harvest index and 1000 kernel weight with yield in saline condition was recognizable. In non saline condition the correlation of between yield and harvest index was significant also. Genetic variance in saline condition was less than non saline condition and then as a result selective genotypes must have been high yield potential in both of locations. For example genotype no. 26 had high yield but with low yield stability. In all, genotypes yield in each of two conditions, the stability of genotypes in saline condition and disease situation screened genotypes no. 62, 56, 44, 80, 23, 81, 78 and 7.