پاسخ جمعیت علف‌های‌هرز و تداخل آنها به تاریخ کاشت و رقم عدس (Lens culinaris Med.) در شرایط دیم شهرستان خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

آزمایش ارزیابی تأثیر تاریخ کاشت و رقم زراعی عدس بر جمعیت علف‌های‌هرز و اثرات تداخلی آنها به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سال زراعی 85-1384 در شرایط دیم در شهرستان خرم‌آباد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت (پاییزه، زمستانه و بهاره)، ارقام عدس (گچساران، فیلیپ و توده محلی لرستان) و رقابت علف‌های‌هرز (کنترل و تداخل علف‌های‌هرز) بود. میانگین فراوانی گونه‌های علف‌هرز برای کشت پاییزه به‌ترتیب 8/77 درصد و 7/345 درصد بیشتر از کشت‌های زمستانه و بهاره بود. گونه‌های گلرنگ‌وحشی (Carthamus oxyacantha) و شیر پنیر (Galium tricornutum) در هر سه فصل کاشت بیشترین فراوانی نسبی و اهمیت نسبی را به‌خود اختصاص دادند. تأخیر در کاشت عدس به‌شدت سبب کاهش جمعیت علف‌های‌هرز شد، به‌طوری‌که میانگین تراکم علف‌های‌هرز برای کشت‌های زمستانه و بهاره به‌ترتیب فقط 5/40 و 3/4 درصد میانگین تراکم علف‌های‌هرز در کشت پاییزه بود. با این‌حال بین کشت‌های پاییزه و زمستانه از نظر تولید زیست‌توده علف‌های‌هرز تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. میانگین تولید زیست‌توده علف‌های‌هرز برای کشت بهاره کمتر از یک‌پنجم میانگین کشت‌های پاییزه و زمستانه بود. در کشت‌های پاییزه و زمستانه تداخل علف‌های‌هرز به‌ترتیب سبب کاهش 6/32 و 5/33 درصد عملکرد دانه عدس شد. درصد کاهش عملکرد ناشی از تداخل علف‌های‌هرز برای کشت بهاره (3/22 درصد) به‌طور معنی‌داری کمتر از کشت‌های پاییزه و زمستانه بود. تأثیر رقم عدس و اثرمتقابل آن با تاریخ کاشت بر صفات جمعیت علف‌هرز معنی‌‌دار نبود.

عنوان مقاله [English]

Weed population and interference response to sowing date and lentil (Lens culinaris Med.) cultivar in dryland condition of Khorramabad

چکیده [English]

Evaluation of weed population and their interference on lentil varieties at different sowing date was investigated in a field experiment in Khorramabad during 2005-06 growing season. The experimental design was a randomized complete block in factorial arrangement with 4 replications. The experiment had 3 factors including: planting date at three levels (autumn, winter, and spring) weed interference at two levels (weed free, and weed infested throughout the total growing season), and three lentil varieties (Gachsaran, Flip93-93, and Lorestan landrace). Broad leaf weed species relative frequency for autumn lentil was more than winter and spring lentil 77.8 and 345.7% respectively. The highest level of relative frequency, and importance value in all sowing dates was belonged to safflower (Carthamus oxyacantha) and bedstraw (Galium tricornutum). Weed population severely decreased as sowing date delayed, so that average weed density for winter and spring lentil was only 40.5 and 4.3% of weed density in autumn lentil. There were not significant differences between autumn and winter lentil from the viewpoint of weed biomass. Spring lentil weed biomass was lower than 1/5 averaged over winter and autumn lentil. In autumn and winter lentil weed interference caused yield loss by 32.6 and 33.5% respectively. Yield loss due to weed interference for spring crop (22.3%) was significantly lower than for two other sowing dates. Lentil variety effect and its interaction with sowing date on weed population characteristrices were not significant.