به‌منظور بررسی تأثیر احتمالی تاریخ کاشت بر ضرایب تخصیص ماده خشک در ارقام گندم (کوهدشت، زاگرس، تجن)، آزمایشی با 5 تاریخ کاشت (8 دی، 10 بهمن، 11 اسفند، 8 فروردین، 12 اردیبهشت) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. به‌منظور تعیین ضرایب تخصیص، ماده خشک اندام گیاهی در 10 مرحله از مراحل فنولوژیک گیاه، به تفکیک اندام (برگ، ساقه و اندام زایشی) اندازهگیری شد و با رسم روند تغییرات تخصیص ماده خشک هر اندام در برابر باقی‌مانده ماده خشک تولید شده، نقاط عطف فنولوژیک تغییرات ضرایب تخصیص مشخص و با رسم خطوط رگرسیون با شیب مختلف، میزان اختصاص ماده خشک به هر اندام مشخص گردید. نتایج نشان داد که مراحل سبزشدن تا آبستنی، آبستنی تا گردهافشانی و گردهافشانی تا رسیدگی سه مرحله متمایز در روند تغییرات ضرایب توزیع ماده خشک بودند که تحت‌تأثیر تاریخ کاشت قرار نگرفتند، اما مقدار ضرایب طی سه فاز مختلف تغییراتی نشان دادند. ضرایب در برگ در فاز اول با یک روند نزولی 54/0-3/0، در فاز دوم بین 26/0-17/0 و در فاز سوم بین 046/0-019/0 قرار داشتند. ضرایب تخصیص به سنبله با روند افزایشی طی فاز اول 071/0-0/0، در فاز دوم بین 024/0-013/0 و در فاز سوم بین 5/0-28/0 قرار داشتند. در ساقه این ضرایب بین 57/0-36/0 نوسان داشتند. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی (به‌ویژه دما و طول روز) در جریان کمیسازی عملکرد گندم با استفاده از ضرایب تخصیص باید مدنظر قرار گیرد.
عنوان مقاله [English]
The effect of planting date on partitoning coefficient in some
species of wheat
چکیده [English]
In order to determine probable effects of sowing dates on partitioning coefficient of dry matter to different organs (Leaf, stem and reproductive organs) in different wheat varieties (Koohdasht, Zagros and Tajan) an experiment with CRBD design and four replications was conducted. 5 sowing dates were included (29 December, 2007, 30 January, 2 March, 27 march, 1may, 2008). In order to quantify partitioning coefficients of different organs, dry matter of each organ was measured separately during 10 stages of important phenological stages and related dry matter of each organ was plotted against rest of dry matter. Form these plots, phenological inflection points in respect to dry matter partitioning were determined. Our results indicated that emergence to booting, booting to anthesis and anthesis to maturity are three distinct periods that partitioning coefficients can be determined. Sowing dates did not change these periods, but partitioning coefficients were affected by sowing dates. These coefficients varied among three different phases. Leaf coefficients for first, second and third phases varied among 0.3-0.54, 0.17-0.26 and 0.019-0.046 respectively (whit a decreasing trend). Partitioning coefficients of reproductive organs for the same periods were 0.0-0.017, 0.13-0 and 0.28-0.5 respectively (whit an increasing trend). Partitioning coefficients of stem also varied from 0.36-0.57. Our results confirmed that the effects of environmental variables (temperature and photoperiod) should be considered to quantify yield of wheat by using partitioning coefficients.
ابتدای صفحه