تأثیر محلول‌پاشی روی و پتاسیم بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد گلرنگ در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی روی و پتاسیم بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد گلرنگ بهاره رقم اصفهان 14، در شرایط تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در گلخانه دانشگاه یاسوج در سال 1387 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل‌های آزمایشی شامل تنش خشکی در چهار سطح (S1: بدون تنش، S2: تنش در مرحله رویشی، S3: تنش در مرحله گلدهی و گرده‌افشانی، S4: تنش در مرحله پرشدن دانه) و محلول‌پاشی در چهار سطح (F1: بدون محلول‌پاشی، F2: محلول‌پاشی آب مقطر، F3: محلول‌پاشی سولفات روی، F4: محلول‌پاشی سولفات پتاسیم) اعمال شد. نتایج نشان داد که در شرایط تنش خشکی در مرحله رشد رویشی، گیاهانی که با عناصر روی و پتاسیم محلول‌پاشی شده بودند، دارای میزان بالاتری از کلروفیل a (2/25 درصد)، پرولین (8/87 درصد) و قندهای محلول کل (5/99 درصد) نسبت به تیمارهای بدون محلول‌پاشی بودند. محلول‌پاشی در تیمار تنش مرحله زایشی باعث افزایش کلروفیل a (26 درصد)، کلروفیل a+b (32 درصد)، پرولین (51 درصد) و قندهای محلول کل (9/26 درصد) شد؛ اما در تیمار تنش مرحله پرشدن، تنها قندهای محلول کل (4/41 درصد) افزایش یافت. محلول‌پاشی روی و پتاسیم عملکرد دانه را در همه تیمارهای تنش، به‌جز تنش مرحله گلدهی و گرده‌افشانی، افزایش داد. به‌طورکلی، هم تنش خشکی و هم محلول‌پاشی روی و پتاسیم سبب افزایش میزان کلروفیل، پرولین و قندهای محلول کل برگ در همه مراحل رشد گلرنگ شدند. در پایان نیز عملکرد دانه گیاه در گیاهان تحت تنش کاهش یافت؛ اما با محلول‌پاشی روی و پتاسیم افزایش نشان داد. بنابراین محلول‌پاشی این دو عنصر، با افزایش غلظت اسمولیت‌هایی از جمله قندهای محلول و پرولین و در نتیجه کمک به حفظ فشار اسمزی در سلول‌ها، در تحمل تنش خشکی به گیاه کمک کرد.

عنوان مقاله [English]

Effects of Zn and K foliar application on physiological traits and yield of spring safflower under drought stress

چکیده [English]

In order to study the effects of foliar application of Zn and K on yield and some physiological traits of spring safflower (Carthamus tinctorius L.), cv. Esfahan 14, under drought stress, a pot experiment was conducted in research greenhouse of Yasouj University. Experiment was a factorial based on completely randomized design with three replications. Factors consisted of drought stress (S1- without stress, S2- stress at vegetative stage, S3- stress at reproductive stage and S4- stress at seed filling stage) and foliar application of nutrients (F1- without foliar application, F2- foliar application of water, F3- foliar application of zinc sulfate and F4- foliar application of potassium sulfate). Results showed that in drought stress at vegetative phase, foliar application of potassium has maximum chlorophyll a (25.7%), proline (87.8%) and total soluble sugars (26.9%) compared to without foliar application. Foliar application, compared to without foliar application, increased chlorophyll a (26%), chlorophyll a+b (32%), proline (51%) and total soluble sugars (26.9%) at S3 stress. However, in stress at seed filling stage, total soluble sugars increased (41.4%) by foliar application only. Grain yield increased by foliar application of zinc and potassium at all stress treatments except the reproductive stage stress. Finally, foliar application of zinc and potassium increased the concentration of osmolytes, such as total soluble sugars and proline and led to improved osmotic adjustment and plant tolerant to drought stress.