بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا (.Brassica napus L)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بیکار

2 استاد راهنما

3 مشاور

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا(Brassica napus L.) رقم هایولا 401 آزمایشی به صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل، با دو عامل در سه تکرار در سال 1390-1389 انجام شد. غامل اول شامل مراحل نموی (گیاهچه‌ای، ساقه‌رفتن، گلدهی و پر شدن دانه) و عامل دوم مدت اعمال تنش غرقابی (0، 3، 6 و 9 روز) بود. برای کمی‌سازی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا از مدل زوال کاهشی و مدل خطی استفاده گردید نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین میزان شیب کاهش تعداد دانه در مراحل گیاهچه‌ای و پر شدن دانه (45/1- و 94/0- در روز) به‌دست آمد. بیشترین و کمترین شیب کاهش عملکرد دانه در مراحل گلدهی و ساقه‌رفتن به ترتیب 73/1- و 6/0- در روز بود. همچنین بیشترین میزان عملکرد دانه در شاهد (3/15 گرم در بوته) و کمترین آن در تیمار 9 روز غرقاب مرحله‌ی گلدهی (53/0 گرم در بوته) به دست آمد. بیشترین میزان پروتئین دانه در مرحله‌ی پر‌شدن دانه و 3 روز غرقاب (7/28 %) و کمترین آن در مرحله‌ی گلدهی و 6 روز غرقاب (7/17 %) مشاهده گردید. همچنین درصد روغن دانه در گستره‌ای از 5/47% در تیمار 6 روز غرقاب مرحله‌ی ساقه‌رفتن تا 1/32 درصد در تیمار 6 روز غرقاب مرحله‌ی گلدهی مشاهده گردید. تجزیه علیت داده ها بیانگر تأثیر زیاد مستقیم و غیر مستقیم عملکرد بیولوژیک بر عملکرد گیاه تحت تنش غرقابی بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of waterlogging stress effect on yield and yield components of rapeseed (Brassica napus L.)

چکیده [English]

In order to evaluate the waterlogging stress effects on yield and yield components of rapeseed, a pot experiment was conducted at Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources during 2010-2011. The experiment design was completely randomized with factorial arrangement and three replications. Examined factors were developmental stage (seedling, stem elongation, flowering and grain filling) and duration of waterlogging stress (0, 3, 6 and 9 days). An exponential decay and linear models were fitted to quantify waterlogging stress on yield and yield components. Maximum slope of grain number reduction were recorded at the seedling stages (-1.45 per day) while the lowest slope belonged to the number of seeds per pod in the grain filling stage (-0.94 per days). Maximum slope of grain yield reduction (-1.73 per day) observed in the flowering stage while the lowest was recorded at stem elongation (-0.6 per day). Control plants had the highest yield (5.1 g per plant) while imposing 9 days waterlogging either flowering or grain filling stages (0.18 and 1.4 g per plant, respectively) decreased the seed yield. Most proteins levels were in grain filling stages and 3 days of waterlogging (28.7%) and lowest was in the flowering stage and 6 days of waterlogging (17.7%). Also oil percentage ranged between 47.5% in stem elongation and 6 days of waterlogging to 32.1% at flowering stage and 6 days of waterlogging. Allayet analysis of data indicated that high direct and indirect effect of biologic yield was in plant yield in waterlogging stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oxygen
  • grain protein
  • grain oil
  • Biological yield