تأثیر تراکم بذر و کنترل علف¬های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم عدس دیم در شرایط نیمه گرمسیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

حبوبات خصوصاً عدس به‌عنوان منبع سرشار پروتئین برای تغذیه انسان و دام، تثبیت‌کننده نیتروژن در خاک و داشتن ریشه­های بلندِ مناسب برای افزایش عمق خاک زراعی و تقویت خاک، در تناوب غلات دیم از اهمیت به سزایی برخوردار می‌باشند. در این تحقیق، تاثیر تراکم بذر در واحد سطح و کنترل علف­های هرز بر روی عملکرد دانه و اجزای آن در دو رقم عدس دیم در سال زراعی
89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب کرت­های دوبار خرد شده با سه عامل رقم در دو سطح (رقم گچساران و رقم محلی)، کنترل علف­های هرز در دو سطح (کنترل و عدم کنترل علف‌های هرز) و تر اکم بذر در متر مربع در چهار سطح (100، 150، 200 و 250 بذر در متر مربع) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. در طول فصل زراعی،
یادداشت­برداری از صفات مهمی از قبیل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر رقم بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت معنی‌دار بود. اثر کنترل علف­های هرز بر عملکرد بیولوژیکی و تعداد شاخه‌های جانبی معنی­دار بود.تراکم دانه بر تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه­های جانبی، عملکرد بیولو‍ژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت تأثیر معنی­داری داشت. اثر متقابل رقم با کنترل علف هرز تنها بر عملکرد دانه معنی­دار گردید و در نهایت اثر متقابل سه گانه رقم، کنترل علف هرز و تراکم دانه، بر هیچ یک از صفات تأثیر معنی­داری نداشت. نتایج نشان داد که رقم اصلاح شده گچساران، با کنترل علف­های هرز و کاشت 250 بذر در مترمربع بالاترین عملکرد را تولید نمود. در مورد رقم محلی نیز کنترل علف‌های هرز و کاشت 250 بذر در واحد سطح منجر به حصول عملکرد بالاتری شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of seed density and weed control on yield and yield components of two lentil dryland-specific cultivars in subtropical conditions

چکیده [English]

Pulses, particularly lentil, as rich sources of protein for human and animal feeding, soil nitrogen fixation and having long roots suitable for increasing depth of cultivable soil and soil fertility, have major importance in dryland cereals rotation. This research was conducted to investigate the effect of seed density and weed control on yield and its components of two lentil dryland-specific cultivars in 2009-2010 growing season. The experiment was arranged in a split-split plot scheme with a RCB design in three replications with three factors viz. cultivar at two levels (cv. Mahalli and cv. Gachsaran), weed control at two levels (control vs. non-control) and seed density at 4 levels (100, 150, 200 and 250 seeds per m2). Some important traits including pod number per plant, seed number per pod, thousand seed weight, grain yield and biological yield, were recorded during growing season. ANOVA results showed that cultivar's effect was significant at 1% of probability level only on grain yield, thousand-seed weight and harvest index. Weed control effect was significant on biological yield and number of lateral branches. Seed density had significant effect on pod number per plant, number of lateral branches, biological yield, grain yield, and harvest index. Cultivar ×weed control interaction was significant only for grain yield and, finally, tertiary interaction of cultivar ×weed control ×seed density was not significant on any of the studied traits. mean comparisons showed that improved cultivar Gachsaran, produced the highest yield when weeds were controlled and 250 seeds m-2 was applied. In the case of cv. Mahalli, weed control and sowing 250 seeds per m-2 resulted in higher yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dryland conditions
  • Improved
  • Nitrogen
  • Pulses