مطالعه تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات بذری در ارقام و جوامع طبیعی فسکیوی بلند از طریق روش‌های آماری چندمتغیره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

تکثیر و تولید بذر در کنار سایر ویژگی‌های اقتصادی و اکولوژیکی در گراس‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در زمینه میزان تنوع ژنتیکی خصوصیات بذری و ارتباط آنها با یکدیگر اطلاعات اندکی در گونه فسکیوی بلند به‌عنوان یک گراس سازگار و پرتولید کشور، در دسترس است. این پژوهش با هدف بهره‌گیری از برخی روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد بذر، تعیین همبستگی صفات، گروه‌بندی و تشخیص روابط بین صفات و تعیین ویژگی‌های سهیم در توجیه تنوع عملکرد 46 نمونه فسکیوی بلند انجام گرفت. نتایج بیانگر دامنه تغییرات وسیع و ضرایب تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه برای اکثر خصوصیات مورد مطالعه بود که کارایی بالای روش‌های اصلاحی را در بهبود ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد بذر نوید می‌دهد. نتایج همبستگی صفات نشان داد که عملکرد دانه در بوته با کلیه خصوصیات مورد اندازه‌گیری همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد و بالاترین همبستگی آن با تعداد دانه در بوته (91/0) حاصل گردید. در این پژوهش دو ویژگی از برگ پرچم (طول و عرض) مورد بررسی قرار گرفت که همبستگی هر دو ویژگی با عملکرد دانه و باوری خوشه مثبت و معنی‌دار بود. نتایج تجزیه به عامل‌ها بیانگر آن بود که برای اصلاح عملکرد بذر در فسکیوی بلند علاوه‌بر توجه به عوامل اندازه و کارایی سیستم تولید مثلی، بهتر است عامل ویژگی برگ پرچم نیز در نظر گرفته شود. همچنین در یک شاخص رگرسیونی برای بهبود عملکرد دانه علاوه‌بر تعداد خوشه، تاکید اصلی بایستی برروی باروری خوشه باشد که به‌صورت معیاری از وزن دانه در خوشه و طول خوشه می‌تواند در انتخاب غیرمستقیم مورد استفاده قرار گیرد.

عنوان مقاله [English]

Assessment of genetic diversity and relationships between seed traits in tall fescue populations using multivariate statistical analysis

چکیده [English]

Seed production, as well as other economical and ecological attributes, is an important character in grasses. Knowledge on the genetic diversity of seed yield and yield components on Iranian tall fescue accessions, as a high productive and adaptive grass is limited. This experiment was conducted to investigate the genetic diversity of seed yield and seed components, determine relationships between traits and identify components of seed yield in 46 tall fescue accessions using some multivariate statistical methods under field conditions. Results indicated that there is a broad genetic diversity in this germplasm for seed yield and its components, which can be employed in breeding programs. Correlation coefficients of seed yield with all measured traits were positive and significant and the highest one was found for seed per plant (0.91). Seed yield was positively correlated with flag leaf width and length. Results of factor analysis showed that to seed yield in tall fescue, not only size and efficiency of reproductive system, but also flag leaf characters are important. Based on regression methods, in an indirect selection index, the efforts should be focused on panicle per plant and panicle fertility.