ارزیابی روابط بین صفات ارقام برنج در مرحله گیاهچه تحت شرایط شور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

به‌منظور بررسی روابط بین صفات در گیاهچه‌های برنج ایران تحت تنش شوری ناشی از NaCl، 75 رقم زراعی شامل رقم‌های بومی و اصلاح‌شده داخلی و خارجی در آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و با سه سطح شوری کلرورسدیم با هدایت الکتریکی 2/1 (شاهد)، 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. طول ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، درصد سدیم و پتاسیم در ساقه و کد ژنوتیپی (براساس دستورالعمل موسسه بین‌المللی تحقیقات برنج) در مرحله گیاهچه مورد بررسی قرار گرفتند. ارقام متحمل زیست‌توده (مجموع وزن خشک ریشه و ساقه) بالا و نسبت سدیم به پتاسیم کمتری داشتند. در شوری‌های 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر همبستگی بین وزن ساقه، زیست‌توده و کد ژنوتیپی منفی و معنی‌دار گردید، در حالی‌که همبستگی بین درصد سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و کد ژنوتیپی مثبت و معنی‌دار بود. در شوری 8 دسی‌زیمنس برمتر، شاخص‌های میانگین تولید، تحمل، تحمل به تنش، حساسیت به تنش و میانگین هندسی سدیم و میانگین تولید، تحمل، تحمل به تنش و حساسیت به تنش نسبت سدیم به پتاسیم با کد ژنوتیپی معنی‌دار و بالاتر از 5/0 بود. طبق نتایج تجزیه علیت، در شوری 4 دسی‌زیمنس بر متر، اثر مستقیم وزن خشک ساقه بالاتر از سایر آثار است، اگرچه اثر مستقیم زیست‌توده، مثبت و پایین بود، اما این صفت به‌طور غیرمستقیم و از طریق وزن خشک ساقه اثر بالایی بر کد ژنوتیپی ارقام داشت. تجزیه به عامل‌ها اهمیت صفات زیست‌توده، وزن خشک ساقه و درصد پتاسیم جذب شده را نشان داد.

عنوان مقاله [English]

Evaluation of relationship between some traits of Iranian rice (Oryza sativa. L.) seedlings under saline conditions

چکیده [English]

In order to evaluate the relationships between some traits of Iranian rice seedlings under saline conditions,,75 Iranian cultivars as traditional, improved and introduced cultivars were used, as a randomized complete block design experiment with 3 replications at Rice Research Institute of Iran in three levels of salinity (normal ,1.2 , 4 and 8 dS.m-1) in 2006. Root and shoot length, root and shoot dry weight, Na+ and K+ concentration in shoot and genotypic code ( based on IRRI protocol) were recorded. Tolerant cultivars had high biomass (root and shoot dry weight) and low Na+/K+ ratio. Negative and significant correlations were detected among shoot dry weight, biomass and genotype code, while positive and significant correlations were seen among Na+ concentration, Na+/K+ ratio and genotype code in 4 and 8 dS.m-1 levels. Significant and robust correlations were seen between mean productivity index (MP), tolerance index (TOL), stress tolerance index (STI), stress susceptibility index (SSI) and harmonic mean (HM) for Na+ and mean productivity, stress tolerance index and stress susceptibility index for Na+/K+ ratio with genotypic code (P