اثر تاریخ کاشت و ارتفاع برداشت بر ویژگی‏های کیفی علوفه ارزن نوتریفید

به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و ارتفاع بوته در زمان برداشت (ارتفاع برداشت) بر عملکرد کیفی علوفه ارزن نوتریفید، در سال 1386 آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. این آزمایش شامل پنج تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، 4 خرداد، 24 خرداد، 13 تیر و 2 مرداد) و سه ارتفاع برداشت (برداشت پس از رسیدن ارتفاع بوته‏ها به 90، 110 و 150 سانتی‏متر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاریخ کاشت و ارتفاع برداشت به‌طور معنی‏داری بر عملکرد پروتئین خام، ADF، NDF و خاکستر اثر گذاشتند. تاریخ کاشت علاوه‌بر صفات یادشده بر عملکرد فسفر، کلسیم، چربی خام و فیبر خام نیز اثر معنی‏داری داشت. با این حال، اثر متقابل این دو فاکتور فقط در مورد پروتئین خام، چربی خام و خاکستر معنی‏دار بود. براساس نتایج مقایسه میانگین‏ها، بین تاریخ‏‏های کاشت اول و دوم برای هیچ‌یک از صفات یادشده به استثنای فیبر خام اختلاف معنی‏داری وجود نداشت، اما با تأخیر بیش‌تر در کاشت، مقادیر کلیه صفات به‌طور معنی‏داری کاهش یافت. تأثیر ارتفاع برداشت بر صفات کیفی متفاوت بود. میانگین چربی، فسفر و کلسیم در سه ارتفاع برداشت اختلاف معنی‏داری نداشت. عملکرد پروتئین در ارتفاع برداشت 90، 110 و 150 سانتی‎متر به‌ترتیب 3/2585، 2/2635 و 2876 کیلوگرم در هکتار بود که حاکی از اختلاف معنی‏دار ارتفاع برداشت 150 سانتی‏متر با دو ارتفاع دیگر می‌باشد. همچنین، میانگین عملکرد ADF، NDF و خاکستر در ارتفاع برداشت 150 به‌طور معنی‏داری نسبت به دو ارتفاع برداشت دیگر بیش‌تر بود. از نظر عملکرد فیبر خام فقط اختلاف بین ارتفاع برداشت 90 و 150 سانتی‏متر معنی‏دار بود. نتایج نشان داد که با تأخیر کاشت از زمان معمول کشت، از کیفیت علوفه کاسته می‏شود. بهترین زمان‎ برداشت جهت حصول حداکثر عملکرد کمی و کیفی زمانی تعیین شد که ارتفاع گیاه حدود 110 سانتی‎متر باشد. منظور از عملکرد کیفی حاصل‏ضرب ماده خشک تولید شده در درصد هر کدام از شاخص‏های کیفی است و بی‏شک در صورتی که تولید علوفه کم حجم و با کیفیت بالا مدنظر باشد (منظور افزایش کیفیت در واحد ماده خشک گیاه صرف‌نظر از تناژ تولید باشد) ارتفاع برداشت کمتر (90 سانتی‏متر) توصیه می‏شود.