مقایسه روش‌های مختلف ارزیابی پایداری ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط تنش خشکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید عملکرد گیاهان زراعی در دنیا است. برهم‌کنش ژنوتیپ در محیط (G×E) تحت تنش خشکی بسیار معمول بوده و پیشرفت کارهای اصلاحی را مشکل می‌سازد. برای ارزیابی این برهم‌کنش، 20 ژنوتیپ گندم نان در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و 2 مکان (مکان تنش و مکان غیرتنش) در دو سال‌ زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از چندین روش پایداری از جمله انحراف از خط رگرسیون و ضریب خط رگرسیون در روش ابرهارت و راسل، واریانس پایداری شوکلا، انتخاب هم‌زمان برای عملکرد و پایداری، اکووالانس ریک و روش ناپارامتری رتبه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این مطالعه مقایسه نتایج روش‌های بالا و انتخاب ساده‌ترین روش برای تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها بود. در بیش‌تر روش‌ها ژنوتیپ‌های شماره 9 و 12 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها انتخاب گردیدند. ضرایب همبستگی روش‌های مختلف تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن تعیین گردید. به‌دلیل همبستگی قوی معنی‌دار بین میانگین عملکرد و میانگین رتبه و همبستگی‌های قوی و معنی‌دار بین انحراف از رگرسیون و سایر روش‌های مورد استفاده و همبستگی قوی بین این روش با روش انحراف معیار رتبه می‌توان نتیجه گرفت که روش ساده رتبه‌بندی برای تعیین پایدارترین ژنوتیپ‌ها کافی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of different methods of stability evaluation in bread wheat genotypes under drought stress conditions

چکیده [English]

Drought stress is one of the most important factors limiting the productivity of crop plants around the world. Genotype-by environment (G×E) interactions are common under drought and make breeding progress difficult. For this reason twenty genotypes of bread wheat were evaluated in a randomized complete block design with 3 replications at 2 locations (stress and non-stress environments) in two growing seasons. Stability of genotypes were evaluated by using of several methods such as coefficient of regression and deviation from regression in method of Eberhart and Russell, stability variance of Shukla, simultaneous selection for yield and stability, Rick ecovalance and ranking method. The object of this study was to compare the results of above methods and to introduce the simplest method for determining stable genotypes. In the most methods genotypes 9 and 12 selected as stable genotypes. Coefficients of correlation between different methods were calculated using Spearman's coefficient. Regard to strength significant correlation between mean yield and mean of ranks in ranking method, strength significant correlations between deviation from regression and most of used methods and its highly significant correlation with standard deviation in ranking method, it's concluded that the simple method of ranking was enough for determining stable genotypes.