پاسخ به گزینش غیرمستقیم برای عملکرد و میزان روغن دانه در گلرنگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

هدف اصلی از انجام این مطالعه درک روابط ژنتیکی بین خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ و کمی‏سازی تأثیر انتخاب یک صفت بر سایر صفات بود. این مطالعه در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان طی سال‏های زراعی 1380 و 1381 با استفاده از نسل‏های والد، F1 و F2 ح- اصل از تلاقی بین ژنوتیپ‏های بومی و غیربومی انجام شده ‏است. به‌منظور اطلاع یافتن از بهترین مسیر انتخاب برای بهبود خصوصیات مورد بررسی از برآورد پاسخ به گزینش ‏غیرمستقیم استفاده شد. پاسخ به گزینش غیرمستقیم یا بیانگر میزان تغییر صفت y در اثر ایجاد تغییر برای خصوصیت x را نشان می‌دهد. نتایج نشان داد از بین صفاتی که با عملکرد دانه همبستگی ژنتیکی دارند، بیشترین بهبود عملکرد دانه از طریق انتخاب برای افزایش تعداد طبق در بوته حاصل می‌گردد، زیرا پاسخ به انتخاب غیرمستقیم برای این خصوصیت بیشتر از انتخاب از طریق سایر صفات بود. در مرتبه دوم اهمیت می‌توان عملکرد دانه در بوته را از طریق افزایش تعداد دانه در طبق بهبود بخشید. همچنین اگر هدف زودرسی محصول باشد، انتخاب ژنوتیپ‌های پاکوتاه بهترین مسیر انتخاب غیرمستقیم است زیرا بیشترین پاسخ به انتخاب غیرمستقیم برای کاهش صفت روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی از طریق انتخاب برای ارتفاع بوته مشاهده گردید. با توجه به نتایج این مطالعه پیشنهاد می‌گردد که بررسی روابط علی بین اجزای عملکرد و طراحی تیپ ایده‌آل در گلرنگ با مطالعه همبستگی‌های ژنتیکی صورت گیرد و در امر انتخاب برای بهبود یک صفت به همبستگی آن با سایر صفات نیز توجه گردد. بر این اساس یافته‏ها نشان دادند که افزایش تعداد طبق در بوته ضمن افزایش عملکرد دانه موجب کاهش تعداد دانه در طبق می‌گردد، که خود می‌تواند میزان بهبود عملکرد دانه در بوته را کاهش دهد و لذا لازم است برای بهبود عملکرد دانه شاخص انتخاب مناسبی تعریف شود. ارتفاع بوته گلرنگ بهترین صفت برای انتخاب غیرمستقیم جهت افزایش میزان روغن دانه در این گیاه است، زیرا پاسخ به گزینش غیرمستقیم آن بیش از سایر صفات مرتبط با میزان روغن دانه بود.

عنوان مقاله [English]

Correlated response to selection for yield and oil content of seed in safflower

چکیده [English]

The main objective of this study was to understand of genetic association between quantitative and qualitative traits and also to quantify effects of selection for one trait on others in safflower. The study took place in the experimental field of the faculty of agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran, in the 2001 and 2002. To find the best variable for selection to improve evaluated traits the correlated response to selection was calculated. The correlated response to selection indicates when selection takes place for a trait what happens for other related traits. The results indicated that, among all correlated traits with seed yield per plant the highest progress can be obtained by selection for increasing the number of head per plant, because correlated response to selection for number of head per plant was bigger than others. After the number of head per plant, the most important trait for improving of seed yield was number of seed per head. Also, if shortening of time to maturity be the aim of breeding project, the best choice is selection of dwarf genotypes, because the highest increasing of correlated response to selection was observed for plant height. On the results of this study it was proposed that evaluation of casual association between yield components and designing of ideotype in safflower must be done with considering of genetic correlations between all related traits and for selection of one trait much attention should be pay to its correlations with other traits. Our findings shows that increasing the number of head per plant improve seed yield and additionally decrease number of seed per head, and this can reduce amount of yield improving. Therefore, it seems necessary that for improving seed yield in safflower a suitable selection index would be defined. Plant height was the best variable for increasing oil content in indirect selection, because the results showed that its correlated response to selection was higher than other traits.